[Anonimno]

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق قَالَ: (( إِذَا قُمْتُ إِلَى اَلصَّلَاةِ فَأَسْبِغِ اَلْوُضُوءَ, ثُمَّ اِسْتَقْبِلِ اَلْقِبْلَةَ, فَكَبِّرْ, ثُمَّ اِقْرَأْ مَا تَيَسَّرَ مَعَكَ مِنْ اَلْقُرْآنِ, ثُمَّ اِرْكَعْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ رَاكِعًا, ثُمَّ اِرْفَعْ حَتَّى تَعْتَدِلَ قَائِمًا, ثُمَّ اُسْجُدْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ سَاجِدًا, ثُمَّ اِرْفَعْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ جَالِسًا, ثُمَّ اُسْجُدْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ سَاجِدًا, ثُمَّ اِرْفَعْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ جَالِسًا, ثُمَّ اُسْجُدْ حَتَّى تَطْمَئِنَّ سَاجِدًا, ثُمَّ اِفْعَلْ ذَلِكَ فِي صَلَاتِكَ كُلِّهَا )). أَخْرَجَهُ اَلسَّبْعَةُ, وَاللَّفْظُ لِلْبُخَارِيِّ. وَلِابْنِ مَاجَهْ بِإِسْنَادِ مُسْلِمٍ: (( حَتَّى تَطْمَئِنَّ قَائِمًا )).

Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada ustaneš da klanjaš, uzmi abdest kako treba, potom se okreni prema Kibli i izgovori tekbir, potom uči ono što ti je lahko iz Kur'ana, potom se pregni na ruku’ i zadrži se dok se ne umiriš na ruku’u, potom se ispravi dok se ne uspraviš, a potom učini sedždu i zadrži se dok se ne smiriš na sedždi, potom se podigni dok se ne smiriš sjedeći, učini sedždu i zadrži se dok se ne smiriš na sedždi, i tako čini u svom cijelom namazu.“ Bilježe sedmerica, a citat je Buharijin, a kod Ibn Madže u hadisu sa Muslimovim senedom stoji: „… dok se ne smiriš stojeći.“ [1]

وَمِثْلُهُ فِي حَدِيثِ رِفَاعَةَ ت عِنْدَ أَحْمَدَ وَابْنِ حِبَّانَ.

Slično se prenosi od Rifa'a u hadisu koji bilježe Ahmed i Ibn Hibban. [2]

وَفِي لَفْظٍ لِأَحْمَدَ: (( فَأَقِمْ صُلْبَكَ حَتَّى تَرْجِعَ اَلْعِظَامُ )).

Kod Ahmeda stoji: „Ispravi kičmu dok se kosti ne vrate (na svoje mjesto).“

وَلِلنَّسَائِيِّ, وَأَبِي دَاوُدَ مِنْ حَدِيثِ رِفَاعَةَ بْنِ رَافِعٍ ت: (( إِنَّهَا لَنْ تَتِمُّ صَلَاةُ أَحَدِكُمْ حَتَّى يُسْبِغَ اَلْوُضُوءَ كَمَا أَمَرَهُ اَللَّهُ, ثُمَّ يُكَبِّرَ اَللَّهَ, وَيَحْمَدَهُ, وَيُثْنِيَ عَلَيْهِ )). وَفِيهَا: (( فَإِنْ كَانَ مَعَكَ قُرْآنٌ فَاقْرَأْ وَإِلَّا فَاحْمَدِ اَللَّهَ, وَكَبِّرْهُ, وهلِّلْهُ )).

Kod Nesaija i Ebu Davuda u hadisu Rifa'a b. Rafi'a stoji: „Namaz jednog od vas neće biti potpun sve dok ne uzme abdest kako treba, kako mu je Allah naredio, a onda veliča Uzvišenog Allaha, zahvali Mu i pohvali Ga.“ U njemu još stoji: „Ako znaš nešto iz Kur'ana, ti prouči, a ako ne znaš, ti zahvali Allahu, veličaj ga i kaži la ilahe illallah.“

وَلِأَبِي دَاوُدَ: (( ثُمَّ اِقْرَأْ بِأُمِّ اَلْقُرْآنِ وَبِمَا شَاءَ اَللَّهُ )).

Kod Ebu Davuda stoji: „Potom prouči Ummul-Kitab[3] i ono što Allah hoće.“

وَلِابْنِ حِبَّانَ: (( ثُمَّ بِمَا شِئْتَ )).

Kod Ibn Hibbana stoji: „… zatim (prouči) šta hoćeš.“ [4]

وَعَنْ أَبِي حُمَيْدٍ اَلسَّاعِدِيِّ ت قَالَ: رَأَيْتُ اَلنَّبِيَّ ق إِذَا كَبَّرَ جَعَلَ يَدَيْهِ حَذْوَ مَنْكِبَيْهِ, وَإِذَا رَكَعَ أَمْكَنَ يَدَيْهِ مِنْ رُكْبَتَيْهِ, ثُمَّ هَصَرَ ظَهْرِهِ, فَإِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ اِسْتَوَى حَتَّى يَعُودَ كُلُّ فَقَارٍ مَكَانَهُ, فَإِذَا سَجَدَ وَضَعَ يَدَيْهِ غَيْرَ مُفْتَرِشٍ وَلَا قَابِضِهِمَا, وَاسْتَقْبَلَ بِأَطْرَافِ أَصَابِعِ رِجْلَيْهِ اَلْقِبْلَةَ, وَإِذَا جَلَسَ فِي اَلرَّكْعَتَيْنِ جَلَسَ عَلَى رِجْلِهِ اَلْيُسْرَى وَنَصَبَ اَلْيُمْنَى, وَإِذَا جَلَسَ فِي اَلرَّكْعَةِ اَلْأَخِيرَةِ قَدَّمَ رِجْلَهُ اَلْيُسْرَى وَنَصَبَ اَلْأُخْرَى, وَقَعَدَ عَلَى مَقْعَدَتِهِ. أَخْرَجَهُ اَلْبُخَارِيُّ.

Prenosi se od Ebu Humejda es-Saidija, radijallahu anhu, da je rekao: „Vidio sam da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, kada je izgovorio tekbir, podigao svoje ruke naspram ramena, a kada se pregibao, stavio je ruke na koljena i potom je poravnao leđa[5]. Kada je podigao glavu, ispravio se tako da se svaki pršljen vratio na svoje mjesto, a kada je učinio sedždu, nije spuštao laktove na tlo, niti ih spajao uz tijelo, i okrenuo je vrhove svojih nožnih prstiju prema Kibli. A na sjedenju poslije drugog rekata, sjeo je na lijevu nogu i uspravio desnu. A na sjedenju poslije zadnjeg rekata, izbacio je naprijed lijevu nogu, a uspravio drugu nogu i sjeo na zadnjicu.“ Bilježi Buharija. [6]

Otpočinjanje namaza

وَعَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ ت عَنْ رَسُولِ اَللَّهِ ق أَنَّهُ كَانَ إِذَا قَامَ إِلَى اَلصَّلَاةِ قَالَ: (( وَجَّهْتُ وَجْهِي لِلَّذِي فَطَّرَ اَلسَّمَوَاتِ …)) إِلَى قَوْلِهِ: (( مِنْ اَلْمُسْلِمِينَ, اَللَّهُمَّ أَنْتَ اَلْمَلِكُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ, أَنْتَ رَبِّي وَأَنَا عَبْدُكَ … )) – إِلَى آخِرِهِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ. وَفِي رِوَايَةٍ لَهُ: (( أَنَّ ذَلِكَ فِي صَلَاةِ اَللَّيْلِ )).

Prenosi se od Alije b. Ebi Taliba, radijallahu anhu, od Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da bi nakon stupanja u namaz učio: „Vedždžehtu vedžhije lillezi fetare-s-semavati vel-erda…” do riječi: ”…minel-muslimin. Allahumme entel-Meliku, la ilahe illa Ente, Ente Rabbi ve ene abduke… (Okrećem lice prema Onome Koji je stvorio nebesa i Zemlju …Allahu moj, Ti si Vladar, drugog boga osim Tebe nema, Ti si moj Gospodar, a ja Tvoj rob…)“, do kraja. Prenosi Muslim.

U jednom rivajetu stoji: „…to je u noćnom namazu.“ [7]

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق إِذَا كَبَّرَ لِلصَّلَاةِ سَكَتَ هُنَيَّةً, قَبْلِ أَنْ يَقْرَأَ, فَسَأَلْتُهُ, فَقَالَ: (( أَقُولُ : اَللَّهُمَّ بَاعِدْ بَيْنِي وَبَيْنَ خَطَايَايَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ اَلْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ, اَللَّهُمَّ نقِّنِي مِنْ خَطَايَايَ كَمَا يُنَقَّى اَلثَّوْبُ اَلْأَبْيَضُ مِنْ اَلدَّنَسِ, اَللَّهُمَّ اِغْسِلْنِي مِنْ خَطَايَايَ بِالْمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالْبَرَدِ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da bi Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi izgovorio (početni) tekbir, nakratko zašutio prije nego što bi počeo učiti, pa sam ga pitao i on mi reče: „Govorim: ‘Allahumme ba'id bejni ve bejne hatajaje, kema ba'adte bejnel-mešriki vel-magrib. Allahumme nekkini min hatajaje kema junekka-s-sevbul-ebjedu mine-d-denes. Allahummagsilni min hatajaje bil-ma'i ves-seldži vel-bered.’ (Allahu moj, udalji mene od mojih grijeha kao što si udaljio istok od zapada, Allahu moj, očisti me od grijeha kao što se očisti bijelo odijelo od prljavštine, Allahu moj, okupaj me od mojih grijeha vodom, snijegom i ledom.)“ Muttefekun alejhi.[8]

وَعَنْ عُمَرَ ت أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ: سُبْحَانَكَ اَللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ, تَبَارَكَ اِسْمُكَ, وَتَعَالَى جَدُّكَ, وَلَا إِلَهُ غَيْرُكَ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ بِسَنَدٍ مُنْقَطِعٍ, وَاَلدَّارَقُطْنِيُّ مَوْصُولاً وَهُوَ مَوْقُوفٌ.

Prenosi se od Omera, radijallahu anhu, da je govorio: „Subhanekellahume ve bi hamdike ve tebarekesmuke ve te ‘ala džedduke ve la ilahe gajruke.“ (Slava tebi, Allahu moj, i sa Tvojom zahvalom i blagoslovom imena Tvoga. Ti si Uzvišen i nema boga osim Tebe.) Prenosi Muslim sa prekinutim senedom, a Darekutni povezanog, a hadis je mevkuf. [9]

وَنَحْوُهُ عَنْ أَبِي سَعِيدٍ ت مَرْفُوعًا عِنْدَ اَلْخَمْسَةِ. وَفِيهِ: وَكَانَ يَقُولُ بَعْدَ اَلتَّكْبِيرِ: (( أَعُوذُ بِاَللَّهِ اَلسَّمِيعِ اَلْعَلِيمِ مِنَ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ, مِنْ هَمْزِهِ, وَنَفْخِهِ, وَنَفْثِهِ )).

Slično tome prenosi se od Ebu Seida, radijallahu anhu, kao merfu’ kod peterice, a u njemu stoji: „Govorio bi poslije (početnog) tekbira: ‘E'uzu billahi-s-semi'i'l-‘alimi mine-š-šejtani-r-radžim min hemzihi, ve nefhihi, ve nefsihi.’ (Utječem se Allahu, Koji čuje i zna, od prokletog šejtana, njegovog ludila, oholosti i poezije.)“ [10]

وَعَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق يَسْتَفْتِحُ اَلصَّلَاةَ بِالتَّكْبِيرِ, وَالْقِرَاءَةَ: بِـ ]اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ اَلْعَالَمِينَ [ وَكَانَ إِذَا رَكَعَ لَمْ يُشْخِصْ رَأْسَهُ, وَلَمْ يُصَوِّبْهُ, وَلَكِنْ بَيْنَ ذَلِكَ. وَكَانَ إِذَا رَفَعَ مِنْ اَلرُّكُوعِ لَمْ يَسْجُدْ حَتَّى يَسْتَوِيَ قَائِمًا. وَإِذَا رَفَعَ مِنْ اَلسُّجُودِ لَمْ يَسْجُدْ حَتَّى يَسْتَوِيَ جَالِسًا. وَكَانَ يَقُولُ فِي كُلِّ رَكْعَتَيْنِ اَلتَّحِيَّةَ. وَكَانَ يَفْرِشُ رِجْلَهُ اَلْيُسْرَى وَيَنْصِبُ اَلْيُمْنَى. وَكَانَ يَنْهَى عَنْ عُقْبَةِ اَلشَّيْطَانِ, وَيَنْهَى أَنْ يَفْتَرِشَ اَلرَّجُلُ زِرَاعَيْهِ اِفْتِرَاشَ اَلسَّبُعِ. وَكَانَ يُخْتَمُ اَلصَّلَاةَ بِالتَّسْلِيمِ. أَخْرَجَهُ مُسْلِمٌ, وَلَهُ عِلَّةٌ.

Prenosi se od Aiše, radijallahu anha, da je rekla: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, otpočinjao bi namaz tekbirom i učenjem El-hamdu lillahi Rabbi'l-‘alemin[11]. Kada bi se pregibao, ne bi podizao glavu niti bi je obarao, nego bi je držao između toga. Kada bi se vraćao s pregibanja, ne bi sedždu činio dok se ne bi ispravio stojeći. Kada bi digao glavu sa sedžde, ne bi ponovo činio sedždu dok se ne bi ispravio sjedeći. Na kraju svaka dva rekata učio bi Et-tehijjatu i podavio bi lijevu nogu, a uspravljao desnu. Zabranio je šejtansko sjedenje, zabranjivao je i da čovjek spusti svoje podlaktice poput krvoločne životinje, a namaz bi završavao selamom.“ Hadis navodi Muslim, a u njemu ima mahana. [12]

وَعَنْ اِبْنِ عُمَرَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق كَانَ يَرْفَعُ يَدَيْهِ حَذْوَ مَنْكِبَيْهِ إِذَا اِفْتَتَحَ اَلصَّلَاةَ, وَإِذَا كَبَّرَ لِلرُّكُوعِ, وَإِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ مِنْ اَلرُّكُوعِ. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ibn Omera, radijallahu anhuma, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, dizao ruke u visini ramena kada bi otpočinjao da klanja, kada bi donosio tekbir za ruku’ i kada bi dizao glavu sa ruku'a. Muttefekun alejhi. [13]

وَفِي حَدِيثِ أَبِي حُمَيْدٍ ت عِنْدَ أَبِي دَاوُدَ: يَرْفَعُ يَدَيْهِ حَتَّى يُحَاذِيَ بِهِمَا مَنْكِبَيْهِ, ثُمَّ يُكَبِّرَ.

U hadisu Ebu Humejda, koji bilježi Ebu Davud, stoji: „Dizao je ruke naspram ramena, potom bi izgovorio tekbir.“ [14]

وَلِمُسْلِمٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ الْحُوَيْرِثِ ت نَحْوُ حَدِيثِ اِبْنِ عُمَرَ, وَلَكِنْ قَالَ: حَتَّى يُحَاذِيَ بِهِمَا فُرُوعَ أُذُنَيْهِ.

Kod Muslima je hadis od Malika b. Huvejrisa, radijallahu anhu, sličan hadisu Ibn Omera, radijallahu anhuma, ali kaže: „Dizao je ruke naspram resica svojih ušiju.“ [15]

وَعَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ ت قَالَ: صَلَّيْتُ مَعَ اَلنَّبِيِّ ق فَوَضَعَ يَدَهُ اَلْيُمْنَى عَلَى يَدِهِ اَلْيُسْرَى عَلَى صَدْرِهِ. أَخْرَجَهُ اِبْنُ خُزَيْمَةَ.

Prenosi se od Va'ila b. Hudžra, radijallahu anhu, da je rekao: „Klanjao sam sa Vjerovjesnikom, sallallahu alejhi ve sellem, i on je stavio svoju desnu ruku na lijevu ruku na svojim prsima.“ Bilježi Ibn Huzejme. [16]

وَعَنْ عُبَادَةَ بْنِ اَلصَّامِتِ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( لَا صَلَاةَ لِمَنْ لَمْ يَقْرَأْ بِأُمِّ اَلْقُرْآنِ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ubade b. Samita, radijallahu anhu, da je rekao: Allahov Poslanik sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: „Nema namaza onome ko nije proučio Ummul-Kur'an.“ Muttefekun alejhi. [17]

وَفِي رِوَايَةٍ لِابْنِ حِبَّانَ وَاَلدَّارَقُطْنِيِّ: (( لَا تَجْزِي صَلَاةٌ لَا يُقْرَأُ فِيهَا بِفَاتِحَةِ اَلْكِتَابِ )).

U verziji koju bilježe Ibn Hibban i Darekutni stoji: „Nije ispravan namaz onome ko ne prouči u njemu Fatihatul-Kitab.“ [18]

وَفِي أُخْرَى لِأَحْمَدَ, وَأَبِي دَاوُدَ, وَاَلتِّرْمِذِيِّ, وَابْنِ حِبَّانَ: (( لَعَلَّكُمْ تَقْرَءُونَ خَلْفَ إِمَامِكُمْ؟)) قُلْنَا: نِعْمَ . قَالَ: (( لَا تَفْعَلُوا إِلَّا بِفَاتِحَةِ اَلْكِتَابِ, فَإِنَّهُ لَا صَلَاةِ لِمَنْ لَمْ يَقْرَأْ بِهَا )).

U drugoj verziji kod Ahmeda i Ebu Davuda, Tirmizija i Ibn Hibbana stoji: „Možda vi učite za imamom?“ Mi smo rekli: „Da.“ Reče: „Nemojte, osim Fatihatul-Kitab, jer doista nema namaza onome koji je ne prouči.“ [19]

وَعَنْ أَنَسٍ ت أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق وَأَبَا بَكْرٍ وَعُمَرَ كَانُوا يَفْتَتِحُونَ اَلصَّلَاةِ بِـ ]اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ اَلْعَالَمِينَ[. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ. زَادَ مُسْلِمٌ: لَا يَذْكُرُونَ: ]بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ[ فِي أَوَّلِ قِرَاءَةٍ وَلَا فِي آخِرِهَا.

Prenosi se od Enesa, radijallahu anhu, da su Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, Ebu Bekr i Omer, radijallahu anhuma, otpočinjali namaz sa Elhamdulillahi rabil-‘alemin.Muttefekun alejhi. [20]

Muslim dodaje: „…Nisu spominjali Bismillahi-r-Rahmani-r-Rahim ni na početku, ni na kraju učenja.“

وَفِي رِوَايَةٍ لِأَحْمَدَ, وَالنَّسَائِيِّ وَابْنِ خُزَيْمَةَ: لَا يَجْهَرُونَ بِبِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيم.

U jednom rivajetu Ahmeda, Nesaija i Ibn Huzejme stoji: „…ne bi naglas učili Bismillahi-r-Rahmani-r-Rahim.“ [21]

وَفِي أُخْرَى لِابْنِ خُزَيْمَةَ: كَانُوا يُسِرُّونَ وَعَلَى هَذَا يُحْمَلُ اَلنَّفْيُ فِي رِوَايَةِ مُسْلِمٍ, خِلَافًا لِمَنْ أَعَلَّهَا.

U drugoj verziji Ibn Huzejme stoji: „…učili bi u sebi.“[22]

Ovako se tumači negacija u Muslimovom rivajetu, nasuprot onome koji smatra da taj rivajet ima skrivenu mahanu.

وَعَنْ نُعَيْمٍ اَلْمُجَمِّرِ ت قَالَ: صَلَّيْتُ وَرَاءَ أَبِي هُرَيْرَةَ فَقَرَأَ: ]بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ[. ثُمَّ قَرَأَ بِأُمِّ اَلْقُرْآنِ, حَتَّى إِذَا بَلَغَ : ]وَلَا اَلضَّالِّينَ[, قَالَ: آمِينَ وَيَقُولُ كُلَّمَا سَجَدَ وَإِذَا قَامَ مِنْ اَلْجُلُوسِ: اَللَّهُ أَكْبَرُ. ثُمَّ يَقُولُ إِذَا سَلَّمَ: وَاَلَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ إِنِّي لَأَشْبَهُكُمْ صَلَاةً بِرَسُولِ اَللَّهِ ق. رَوَاهُ النَّسَائِيُّ وَابْنُ خُزَيْمَةَ.

Prenosi se od Nu'ajma el-Mudžmira da je rekao: „Klanjao sam iza Ebu Hurejre, radijallahu anhu, i učio je Bismillahi-r-Rahmani-r-Rahim, onda je proučio Ummul-Kur'an i dok nije došao do riječi: ‘Veleddallin’, rekao je: ‘Amin.’ I svaki put kada bi činio sedždu i kada bi ustao sa sjedenja, rekao bi: ‘Allahu ekber’, potom bi rekao kada bi predao selam: ‘Tako mi Onoga u čijoj je ruci moja duša, ja od vas klanjam najsličnije Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem.'“ Prenose Nesai i Ibn Huzejme. [23]

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( إِذَا قَرَأْتُمْ اَلْفَاتِحَةِ فَاقْرَءُوا: ]بِسْمِ اَللَّهِ اَلرَّحْمَنِ اَلرَّحِيمِ[, فَإِنَّهَا إِحْدَى آيَاتِهَا )). رَوَاهُ اَلدَّارَقُطْنِيُّ, وَصَوَّبَ وَقْفَهُ.

Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: „Kada učite Fatihu, proučite ‘Bismillahi-r-Rahmani-r-Rahim’, jer je to jedan od njenih ajeta.“ Prenosi Darekutni, koji tvrdi da je mevkuf. [24]

وَعَنْهُ ت قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق إِذَا فَرَغَ مِنْ قِرَاءَةِ أُمِّ اَلْقُرْآنِ رَفَعَ صَوْتَهُ وَقَالَ: (( آمِينَ )). رَوَاهُ اَلدَّارَقُطْنِيُّ وَحَسَّنَهُ, وَالْحَاكِمُ وَصَحَّحَهُ.

Prenosi se također od njega da je rekao: „Allahov Poslanik sallallahu alejhi ve sellem, kada bi završio učenje Ummul-Kur'an, podigao bi glas i rekao: ‘Amin.'“ Prenosi Darekutni i ocjenjuje ga dobrim, i Hakim i ocjenjuje ga sahihom.[25]

وَلِأَبِي دَاوُدَ وَاَلتِّرْمِذِيِّ مِنْ حَدِيثِ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ ت نَحْوُهُ.

Bilježe Ebu Davud i Tirmizi u hadisu Va'ila b. Hudžra, radijallahu anhu, slično tome. [26]

وَعَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ أَبِي أَوْفَى رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إِلَى اَلنَّبِيِّ ق فَقَالَ: إِنِّي لَا أَسْتَطِيعُ أَنْ آخُذَ مِنْ اَلْقُرْآنِ شَيْئًا, فَعَلِّمْنِي مَا يُجْزِئُنِيٌ [مِنْهُ]. قَالَ: (( سُبْحَانَ اَللَّهِ, وَالْحَمْدُ لِلَّهِ, وَلَا إِلَهَ إِلَّا اَللَّهُ وَاَللَّهُ أَكْبَرُ, وَلَا حَوْلٌ وَلَا قُوَّةً إِلَّا بِاَللَّهِ اَلْعَلِيِّ اَلْعَظِيمِ … )). اَلْحَدِيثَ. رَوَاهُ أَحْمَدُ, وَأَبُو دَاوُدَ, وَالنَّسَائِيُّ, وَصَحَّحَهُ اِبْنُ حِبَّانَ, وَاَلدَّارَقُطْنِيُّ, وَالْحَاكِمُ .

Prenosi se od Abdullaha b. Ebi Evfa, radijallahu anhuma, da je rekao: „Došao je neki čovjek Vjerovjesniku, sallallahu alejhi ve sellem, i rekao je: ‘Nisam u stanju išta naučiti od Kur'ana, pa me poduči onome sa čime bi mi namaz bio valjan.’ Rekao je: ‘Reci: Subhanallah, vel-hamdulillah, ve la ilahe illallahu, vallahu ekber, ve la havle ve la kuvvete illa billahil-‘alijil-‘azim.'“ Prenose Ahmed, Ebu Davud i Nesai. Ibn Hibban, Darekutni i Hakim ga ocjenjuju sahihom. [27]

وَعَنْ أَبِي قَتَادَةَ ت قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق يُصَلِّي بِنَا, فَيَقْرَأُ فِي اَلظُّهْرِ وَالْعَصْرِ – فِي اَلرَّكْعَتَيْنِ اَلْأُولَيَيْنِ – بِفَاتِحَةِ اَلْكِتَابِ وَسُورَتَيْنِ, وَيُسْمِعُنَا اَلْآيَةَ أَحْيَانًا, وَيُطَوِّلُ اَلرَّكْعَةَ اَلْأُولَى, وَيَقْرَأُ فِي اَلْأُخْرَيَيْنِ بِفَاتِحَةِ اَلْكِتَابِ . مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ebu Katade, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, klanjao bi s nama i učio bi na podne i ikindiji, na prva dva rekata, Fatihu i dvije sure i ponekad bi učio da možemo čuti neki ajet i odužio bi prvi rekat, a na posljednja dva bi učio Fatihu.“ Muttefekun alejhi. [28]

وَعَنْ أَبِي سَعِيدٍ اَلْخُدْرِيِّ ت قَالَ: كُنَّا نَحْزُرُ قِيَامَ رَسُولِ اَللَّهِ ق فِي اَلظُّهْرِ وَالْعَصْرِ, فَحَزَرْنَا قِيَامَهُ فِي اَلرَّكْعَتَيْنِ اَلْأُولَيَيْنِ مِنْ اَلظُّهْرِ قَدْرَ: ]الم تَنْزِيلُ[ اَلسَّجْدَةِ. وَفِي اَلْأُخْرَيَيْنِ قَدْرَ اَلنِّصْفِ مِنْ ذَلِكَ. وَفِي اَلْأُولَيَيْنِ مِنْ اَلْعَصْرِ عَلَى قَدْرِ اَلْأُخْرَيَيْنِ مِنْ اَلظُّهْرِ, وَالْأُخْرَيَيْنِ على النصف من ذلك. رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Prenosi se od Ebu Seida el-Hudrija, radijallahu anhu, da je rekao: „Procjenjivali smo stajanje Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, na podne i ikindija-namazu, pa smo procijenili stajanje na prva dva rekata podne-namaza koliko bi se mogao proučiti) Elif lam mim, tenzil, (suru) Es-Sedžde, a na posljednja dva koliko pola od toga. Na prva dva rekata ikindije (zadržao bi se) koliko na posljednja dva podnevska, a na posljednja dva koliko pola od toga.“ Prenosi Muslim. [29]

وَعَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ ت قَالَ: كَانَ فُلَانٍ يُطِيلُ اَلْأُولَيَيْنِ مِنْ اَلظُّهْرِ, وَيُخَفِّفُ اَلْعَصْرَ, وَيَقْرَأُ فِي اَلْمَغْرِبِ بِقِصَارِ اَلْمُفَصَّلِ وَفِي اَلْعِشَاءِ بِوَسَطِهِ وَفِي اَلصُّبْحِ بِطُولِهِ. فَقَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ: مَا صَلَّيْتُ وَرَاءِ أَحَدٍ أَشْبَهَ صَلَاةِ بِرَسُولِ اَللَّهِ ق مِنْ هَذَا. أَخْرَجَهُ النَّسَائِيُّ بِإِسْنَادٍ صَحِيحٍ.

Prenosi se od Sulejmana b. Jesara: „Taj i taj[30] bi odužio na prva dva rekata podne, a kraće bi učio na ikindiji. Učio bi na akšamu kraće Mufessal[31] sure, na jaciji srednje Mufessal, a na sabahu duže Mufessal.“ Ebu Hurejre kaže: „Nisam klanjao ni za kim da klanja sličnije Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem, od ovoga.“ Bilježi Nesai sa sahih senedom. [32]

وَعَنْ جُبَيْرِ بْنِ مُطْعِمٍ ت قَالَ: سَمِعْتَ رَسُولَ اَللَّهِ ق يَقْرَأُ فِي اَلْمَغْرِبِ بِالطُّورِ. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Džubejra b. Mut'ima radijallahu anhu, da je rekao: „Čuo sam Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, da uči na akšamu (suru) Et-Tur.“ Muttefekun alejhi. [33]

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق يَقْرَأُ فِي صَلَاةِ اَلْفَجْرِ يَوْمَ اَلْجُمْعَةِ: ]الم تَنْزِيلُ[ اَلسَّجْدَةَ, و]هَلْ أَتَى عَلَى اَلْإِنْسَانِ[. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, učio bi petkom na sabah-namazu Elim lam mim. Tenzil (suru) Es-Sedžde i Hel eta ‘ale-l-insan[34].“ Muttefekun alejhi.[35]

وَلِلطَّبَرَانِيِّ مِنْ حَدِيثِ اِبْنِ مَسْعُودٍ: يُدِيمُ ذَلِكَ.

Kod Taberanija u hadisu Ibn Mes'uda stoji: „Stalno bi to radio.“ [36]

وَعَنْ حُذَيْفَةَ ت قَالَ: صَلَّيْتُ مَعَ اَلنَّبِيِّ ق فَمَا مَرَّتْ بِهِ آيَةُ رَحْمَةٍ إِلَّا وَقَفَ عِنْدَهَا يَسْأَلُ, وَلَا آيَةُ عَذَابٍ إِلَّا تَعَوَّذَ مِنْهَا. أَخْرَجَهُ اَلْخَمْسَةُ, وَحَسَّنَهُ اَلتِّرْمِذِيُّ.

Prenosi se od Huzejfe, radijallahu anhu, da je rekao: „Klanjao sam sa Vjerovjesnikom, sallallahu alejhi ve sellem, i nije proučio ajet milosti a da nije zastao kod njega i molio, niti ajet kazne a da nije tražio utočište od nje.“

Bilježe peterica, a Tirmizi ga ocjenjuje dobrim. [37]

وَعَنْ اِبْنِ عَبَّاسٍ رضي الله عنهما قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( أَلَا وَإِنِّي نُهِيتُ أَنْ أَقْرَأَ اَلْقُرْآنَ رَاكِعًا أَوْ سَاجِدًا, فَأَمَّا اَلرُّكُوعُ فَعَظِّمُوا فِيهِ اَلرَّبَّ, وَأَمَّا اَلسُّجُودُ فَاجْتَهِدُوا فِي اَلدُّعَاءِ, فَقَمِنٌ أَنْ يُسْتَجَابَ لَكُمْ )). رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Prenosi se od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: ‘Uistinu mi je zabranjeno da učim Kur'an (dok sam) na ruku'u i sedždi. Što se tiče ruku'a, na njemu veličajte Gospodara, a što se tiče sedžde, trudite se u dovi, doista, nadati se da vam se odazove.'“ Prenosi Muslim. [38]

وَعَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق يَقُولُ فِي رُكُوعِهِ وَسُجُودِهِ: ((سُبْحَانَكَ اَللَّهُمَّ رَبَّنَا وَبِحَمْدِكَ, اَللَّهُمَّ اِغْفِرْ لِي)). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Aiše, radijallahu anha, da je rekla: ”Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, govorio bi na ruku'u i sedždi: ‘Subhanekellahumme rabbena ve bi hamdike Allahumegfir li – Slavljen neka si, Allahu, Gospodaru naš, i neka Ti je hvala; Moj Allahu, oprosti mi.'“

Muttefekun alejhi. [39]

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق إِذَا قَامَ إِلَى اَلصَّلَاةِ يُكَبِّرُ حِينَ يَقُومُ, ثُمَّ يُكَبِّرُ حِينَ يَرْكَعُ, ثُمَّ يَقُولُ: (( سَمِعَ اَللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ )) حِينَ يَرْفَعُ صُلْبَهُ مِنْ اَلرُّكُوعِ, ثُمَّ يَقُولُ وَهُوَ قَائِمٌ: (( رَبَّنَا وَلَكَ اَلْحَمْدُ )) ثُمَّ يُكَبِّرُ حِينَ يَهْوِي سَاجِدًا, ثُمَّ يُكَبِّرُ حِينَ يَرْفَعُ رَأْسَهُ, ثُمَّ يُكَبِّرُ حِينَ يَسْجُدُ ثُمَّ يُكَبِّرُ حِينَ يَرْفَعُ, ثُمَّ يَفْعَلُ ذَلِكَ فِي اَلصَّلَاةِ كُلِّهَا, وَيُكَبِّرُ حِينَ يَقُومُ مِنْ اِثْنَتَيْنِ بَعْدَ اَلْجُلُوسِ. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi htio klanjati, donio bi tekbir, kada bi stao, a potom bi donio tekbir kada bi pošao na ruku’, potom bi rekao: ‘Semi’a-llahu limen hamideh – Odaziva se Allah onome ko Mu zahvaljuje’, dok bi ispravljao kičmu sa ruku’a, a onda bi rekao stojeći: ‘Rabbena ve lekel-hamd – Gospodaru naš, Tebi hvala’, potom bi donio tekbir dok se spuštao na sedždu, potom bi donio tekbir dok bi dizao glavu, potom bi donio tekbir dok bi činio sedždu, potom bi donio tekbir dok bi se dizao. To bi radio na čitavom namazu. Donosio bi tekbir kada bi ustajao sa drugog (rekata) nakon sjedenja. Muttefekun alejhi. [40]

وَعَنْ أَبِي سَعِيدٍ اَلْخُدْرِيِّ ت قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق إِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ مِنْ اَلرُّكُوعِ قَالَ: ((اَللَّهُمَّ رَبَّنَا لَكَ اَلْحَمْدُ مِلْءَ اَلسَّمَوَاتِ وَمِلْءَ اَلْأَرْضِ, وَمِلْءَ مَا شِئْتَ مِنْ شَيْءٍ بَعْدُ, أَهْلَ اَلثَّنَاءِ وَالْمَجْدِ, أَحَقُّ مَا قَالَ اَلْعَبْدُ – وَكُلُّنَا لَكَ عَبْدٌ – اَللَّهُمَّ لَا مَانِعَ لِمَا أَعْطَيْتَ, وَلَا مُعْطِيَ لِمَا مَنَعْتَ, وَلَا يَنْفَعُ ذَا اَلْجَدِّ مِنْكَ اَلْجَدُّ)). رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Prenosi se od Ebu Seida el-Hudrija, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi podigao glavu sa ruku'a, govorio bi: ‘Allabumme Rabbena lekel-hamdu mil'e-s-semavati vel-erdi ve mil'e ma ši'te min šej'in ba'd. Ehle-s-sena’i vel-medždi ehakku ma kalel-abdu ve kulluna leke abd. Allahumme la mani'a lima e'atajte va la mu'tije lima mene'ate ve la jenfe'u zel-džedi minkel-džedd. – Allahu naš, Gospodaru naš, Tebi hvala koliko se mogu ispuniti nebesa i Zemlja i još više koliko hoćeš poslije toga, o Ti koji si najdostojniji pohvale i slavljenja. (To je) najispravnije što može reći rob, a svi smo Tvoji robovi. Allahu moj, nema toga ko će spriječiti ono što Ti daješ, niti dati ono što Ti spriječiš, niti će bogatom koristiti bogastvo kod Tebe.'“ Prenosi Muslim. [41]

وَعَنْ اِبْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( أُمِرْتُ أَنْ أَسْجُدَ عَلَى سَبْعَةِ أَعْظُمٍ: عَلَى اَلْجَبْهَةِ -وَأَشَارَ بِيَدِهِ إِلَى أَنْفِهِ- وَالْيَدَيْنِ, وَالرُّكْبَتَيْنِ, وَأَطْرَافِ اَلْقَدَمَيْنِ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Naređeno mi je da činim sedždu sa sedam dijelova: čelom, i pokaza rukom na svoj nos, dvije ruke, dva koljena i nožnim prstima.“ Muttefekun alejhi. [42]

وَعَنْ اِبْنِ بُحَيْنَةَ ت أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق كَانَ إِذَا صَلَّى فَرَّجَ بَيْنَ يَدَيْهِ, حَتَّى يَبْدُوَ بَيَاضُ إِبِطَيْهِ. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ .

Prenosi se od Ibn Buhajne, radijallahu anhu, da bi Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi klanjao i činio sedždu, rastavio svoje ruke tako da bi se ukazala bjelina njegovih pazuha. Muttefekun alejhi. [43]

وَعَنْ اَلْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( إِذَا سَجَدْتَ فَضَعْ كَفَّيْكَ, وَارْفَعْ مِرْفَقَيْكَ )). رَوَاهُ مُسْلِمٌ .

Prenosi se od Bera'a b. Aziba, radijallahu anhuma, da je rekao: ”Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: ‘Kada činiš sedždu, stavi dlanove (na zemlju), a podigni laktove.'“ Prenosi Muslim. [44]

وَعَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍت أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق كَانَ إِذَا رَكَعَ فَرَّجَ بَيْنَ أَصَابِعِهِ, وَإِذَا سَجَدَ ضَمَّ أَصَابِعَهُ. رَوَاهُ اَلْحَاكِمُ.

Prenosi se od Va'ila b. Hudžra, radijallahu anhu, da bi Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, kod pregibanja rastavio prste, a kada bi činio sedždu, skupio bi ih. Prenosi Hakim. [45]

وَعَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: رَأَيْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ق يُصَلِّي مُتَرَبِّعًا. رَوَاهُ النَّسَائِيُّ, وَصَحَّحَهُ اِبْنُ خُزَيْمَةَ.

Prenosi se od Aiše, radijallahu anha, da je rekla: „Vidjela sam Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, kako klanja podavijenih i prekrštenih nogu pri sjedenju.“ Prenosi Nesai, a Ibn Huzejme ga ocjenjuje sahihom. [46]

وَعَنْ اِبْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق كَانَ يَقُولُ بَيْنَ اَلسَّجْدَتَيْنِ: (( اَللَّهُمَّ اِغْفِرْ لِي, وَارْحَمْنِي, وَاهْدِنِي, وَعَافِنِي, وَارْزُقْنِي )). رَوَاهُ اَلْأَرْبَعَةُ إِلَّا النَّسَائِيُّ, وَاللَّفْظُ لِأَبِي دَاوُدَ, وَصَحَّحَهُ اَلْحَاكِمُ.

Prenosi se od Ibn Abbasa, radijallahu anhuma, da bi Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, govorio između dvije sedžde: „Allahumme-gfir li ver-hamni, vehdini ve afini, verzukni. – Allahu moj, oprosti mi i smiluj mi se, i uputi me, i daj mi zdravlje i opskrbi me.“ Prenose četverica, osim Nesaija, ovo je Ebu Davudov citat, a Hakim ga ocjenjuje sahihom. [47]

وَعَنْ مَالِكِ بْنِ الْحُوَيْرِثِ ت أَنَّهُ رَأَى اَلنَّبِيَّ ق يُصَلِّي, فَإِذَا كَانَ فِي وِتْرٍ مِنْ صَلَاتِهِ لَمْ يَنْهَضْ حَتَّى يَسْتَوِيَ قَاعِدًا. رَوَاهُ اَلْبُخَارِيُّ.

Prenosi se od Malika b. Huvejrisa, radijallahu anhu, da je vidio Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, da klanja, pa kada bi bio na neparnom rekatu, ne bi ustajao dok se ne bi uspravio sjedeći. Prenosi Buharija.[48]

وَعَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ ت أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ ق قَنَتَ شَهْرًا بَعْدَ اَلرُّكُوعِ, يَدْعُو عَلَى أَحْيَاءٍ مِنْ أَحْيَاءِ اَلْعَرَبِ, ثُمَّ تَرَكَهُ. مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ .

Prenosi se od Enesa b. Malika, radijallahu anhu, da bi Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, poslije ruku'a, činio Kunut (dovio stojeći u namaza) mjesec dana protiv nekih arapskih plemena, a zatim je to ostavio. Muttefekun alejhi. [49]

وَلِأَحْمَدَ وَاَلدَّارَقُطْنِيِّ نَحْوُهُ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ, وَزَادَ : فَأَمَّا فِي اَلصُّبْحِ فَلَمْ يَزَلْ يَقْنُتُ حَتَّى فَارَقَ اَلدُّنْيَا.

Slično bilježe Ahmed i Darekutni, a Ahmed dodaje: „…a što se tiče sabaha, nije prestao činiti Kunut sve dok se nije rastao sa ovim svijetom.“ [50]

وَعَنْهُ أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق كَانَ لَا يَقْنُتُ إِلَّا إِذَا دَعَا لِقَوْمٍ, أَوْ دَعَا عَلَى قَوْمٍ. صَحَّحَهُ اِبْنُ خُزَيْمَةَ.

Prenosi se također od njega, radijallahu anhu, da Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, ne bi činio Kunut (dovio stojeći u namazu) osim kada bi molio za nekoga ili molio protiv nekoga. Ibn Huzejme ga ocjenjuje sahihom. [51]

وَعَنْ سَعْدِ بْنِ طَارِقِ الْأَشْجَعِيِّ ت قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي: يَا أَبَتِ! إِنَّكَ قَدْ صَلَّيْتُ خَلْفَ رَسُولِ اَللَّهِ ق وَأَبِي بَكْرٍ, وَعُمَرُ, وَعُثْمَانُ, وَعَلَيَّ, أَفَكَانُوا يَقْنُتُونَ فِي اَلْفَجْرِ؟ قَالَ: أَيْ بُنَيَّ, مُحْدَثٌ. رَوَاهُ اَلْخَمْسَةُ, إِلَّا أَبَا دَاوُدَ.

Prenosi se od Sa'da b. Tarika el-Ešdže'ija, radijallahu anhu, da je rekao: „Rekao sam svome ocu: ‘Babo, ti si klanjao iza Allahovog Poslanika, sallallahu alejhi ve sellem, Ebu Bekra, Omera, Osmana i Alije. Da li su oni činili Kunut na sabahu?’ Rekao je: ‘Sinko, novotarija.'“ Prenose peterica, osim Ebu Davuda. [52]

وَعَنْ اَلْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: عَلَّمَنِي رَسُولُ اَللَّهِ ق كَلِمَاتٍ أَقُولُهُنَّ فِي قُنُوتِ اَلْوِتْرِ: اَللَّهُمَّ اِهْدِنِي فِيمَنْ هَدَيْتَ, وَعَافِنِي فِيمَنْ عَافَيْتَ, وَتَوَلَّنِي فِيمَنْ تَوَلَّيْتَ, وَبَارِكْ لِي فِيمَا أَعْطَيْتَ, وَقِنِي شَرَّ مَا قَضَيْتَ, فَإِنَّكَ تَقْضِي وَلَا يُقْضَى عَلَيْكَ, إِنَّهُ لَا يَزِلُّ مَنْ وَالَيْتَ, تَبَارَكْتَ رَبَّنَا وَتَعَالَيْتَ. رَوَاهُ اَلْخَمْسَةُ. وَزَادَ اَلطَّبَرَانِيُّ وَالْبَيْهَقِيُّ: وَلَا يَعِزُّ مَنْ عَادَيْتَ. زَادَ النَّسَائِيُّ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ فِي آخِرِهِ: وَصَلَّى اَللَّهُ عَلَى اَلنَّبِيِّ.

Prenosi se od Hasana b. Alije, radijallahu anhuma, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, podučio me je riječima koje trebam učiti na Kunutu u vitr-namazu: ‘Allahummehdini fimen hedejte ve ‘afini fimen afejte, ve tevelleni fimen tevellejte ve barik li fima e'atajte ve kini šerre ma kadajte, fe inekke takdi ve la jukda ‘alejke, innehu la jezillu men valejte, tebarekte rabbena ve te'alejte. – Allahu moj, uputi me među one koje si uputio, oprosti mi s onima kojima si oprostio, zbrini me s onima koje si zbrinuo, blagoslovi mi ono što si mi podario, sačuvaj me od zla onoga što si odredio, Ti propisuješ, a ne propisuje se tebi, ne biva ponižen onaj koga Ti uzmeš za prijatelja. Blagoslovljen si, Gospodaru naš, i uzvišen.'“ Prenose peterica. [53]

Taberani i Bejheki dodaju: „…ve la je’izzu men ‘adejte…“- „…niti se uzdiže onaj s kim si u neprijateljstvu…“ [54]

Nesai dodaje u drugom rivajetu na kraju:

„…ve sallallahu ale-n-nebijj“ –„…Neka je Allahov salat na Vjerovjesnika.“ [55]

وَلِلْبَيْهَقِيِّ عَنْ اِبْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق يُعَلِّمُنَا دُعَاءً نَدْعُو بِهِ فِي اَلْقُنُوتِ مِنْ صَلَاةِ اَلصُّبْحِ. وَفِي سَنَدِهِ ضَعْفٌ.

Bejheki navodi, prenoseći od Ibn Abbasa: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, učio bi nas dovi sa kojom ćemo doviti na Kunutu sabah-namaza.“ U senedu ima slabosti. [56]

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( إِذَا سَجَدَ أَحَدُكُمْ فَلَا يَبْرُكْ كَمَا يَبْرُكُ اَلْبَعِيرُ, وَلْيَضَعْ يَدَيْهِ قَبْلَ رُكْبَتَيْهِ )). أَخْرَجَهُ اَلثَّلَاثَةُ .

Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Kada neko od vas čini sedždu, neka ne klekne kao što klekne deva, neka stavi ruke prije koljena.“ Bilježe trojica. [57]

وَهُوَ أَقْوَى مِنْ حَدِيثِ وَائِلٍت: رَأَيْتُ رَسُولَ اَللَّهِ ق إِذَا سَجَدَ وَضَعَ رُكْبَتَيْهِ قَبْلَ يَدَيْهِ. أَخْرَجَهُ اَلْأَرْبَعَةُ. فَإِنْ لِلْأَوَّلِ شَاهِدًا مِنْ حَدِيثِ: اِبْنِ عُمَرَ رضي الله عنهما صَحَّحَهُ اِبْنُ خُزَيْمَةَ, وَذَكَرَهُ اَلْبُخَارِيُّ مُعَلَّقًا مَوْقُوفًا.

I on je jači od hadisa koji prenosi Va'il b. Hudžr: „Vidio sam Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, da, kada čini sedždu, spušta (na zemlju) koljena prije ruku.“ Bilježe četverica. [58]

Prvi hadis ima šahida u hadisu Ibn Omera, radijallahu anhuma, koji je Ibn Huzejme ocijenio sahihom, a Buhari ga spominje kao mu'allek i mevkuf. [59]

وَعَنْ اِبْنِ عُمَرَ رَضِيَ اَللَّهُ عَنْهُمَا أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ ق كَانَ إِذَا قَعَدَ لِلتَّشَهُّدِ وَضَعَ يَدَهُ اَلْيُسْرَى عَلَى رُكْبَتِهِ اَلْيُسْرَى, وَالْيُمْنَى عَلَى اَلْيُمْنَى, وَعَقَدَ ثَلَاثَةً وَخَمْسِينَ, وَأَشَارَ بِإِصْبَعِهِ اَلسَّبَّابَةِ. رَوَاهُ مُسْلِمٌ وَفِي رِوَايَةٍ لَهُ: وَقَبَضَ أَصَابِعَهُ كُلَّهَا, وَأَشَارَ بِاَلَّتِي تَلِي اَلْإِبْهَامَ.

Prenosi se od Ibn Omera, radijallahu anhuma, da bi Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi sjeo na tešehhud, stavio lijevu ruku na lijevo koljeno, a desnu ruku na desno, napravio bi 53[60] i pokazao kažiprstom. Prenosi Muslim.

U drugom rivajetu Muslima stoji: „…skupio je sve prste i pokazao kažiprstom.“ [61]

وَعَنْ عَبْدِ اَللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ ت قَالَ: اِلْتَفَتَ إِلَيْنَا رَسُولُ اَللَّهِ ق فَقَالَ: (( إِذَا صَلَّى أَحَدُكُمْ فَلْيَقُلْ: اَلتَّحِيَّاتُ لِلَّهِ, وَالصَّلَوَاتُ, وَالطَّيِّبَاتُ, اَلسَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا اَلنَّبِيُّ وَرَحْمَةَ اَللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ, اَلسَّلَامُ عَلَيْنَا وَعَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِينَ, أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اَللَّهُ, وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ, ثُمَّ لِيَتَخَيَّرْ مِنْ اَلدُّعَاءِ أَعْجَبُهُ إِلَيْهِ, فَيَدْعُو )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ, وَاللَّفْظُ لِلْبُخَارِيِّ. وَلِلنَّسَائِيِّ: كُنَّا نَقُولُ قَبْلِ أَنْ يُفْرَضَ عَلَيْنَا اَلتَّشَهُّدُ. وَلِأَحْمَدَ: أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق عَلَّمَهُ اَلتَّشَهُّد, وَأَمَرَهُ أَنْ يُعَلِّمَهُ اَلنَّاسَ.

Prenosi se od Abdullaha b. Mes'uda, radijallahu anhu, da je rekao: „Prema nama se okrenuo Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, i rekao: ‘Kada neko od vas klanja, neka prouči: ‘Et-tehijjatu lillahi ves-salevatu vet-tajjibatu es-selamu alejke ejjuhen-nebijju ve rahmetullahi ve berekatuhu. Es-selamu alejna ve ala ibadillahi-s-salihin. Ešhedu en la ilahe illallahu ve ešhedu enne Muhammeden abduhu ve resuluh. – Naši pozdravi Allahu, i naši namazi i dobra djela. Neka je mir tebi, Vjerovjesniče, i Allahova milost i blagoslovi. Neka je mir na nas i na Allahove dobre robove. Svjedočim da nema boga osim Allaha i svjedočim da je Muhammed Njegov rob i poslanik’, a onda neka izabere dove koje mu se sviđaju i neka moli.'“ Muttefekun alejhi, a ovo je Buharijin citat. [62]

Kod Nesaija stoji: „Govorili smo prije nego što nam je propisan tešehhud.“ [63]

A kod Ahmeda stoji da ga je Vjerovjesnik podučio tešehhudu i naredio mu da podučavava ljude njemu. [64]

وَلِمُسْلِمٍ: عَنْ اِبْنِ عَبَّاسٍ رضي الله عنهما قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ يُعَلِّمُنَا اَلتَّشَهُّدَ: اَلتَّحِيَّاتُ اَلْمُبَارَكَاتُ اَلصَّلَوَاتُ لِلَّهِ … إِلَى آخِرِهِ.

Muslim navodi, prenoseći od Ibn Abbasa, radijallahu, anhuma, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, poučavao bi nas tešehhudu: ‘Et-tehijjatu-l-mubarekatu es-salevatu-t-tajjibatu … – Blago-slovljenji pozdravi i dobre molitve …'“ (do kraja). [65]

وَعَنْ فَضَالَةَ بْنِ عُبَيْدٍ ت قَالَ: سَمِعَ رَسُولُ اَللَّهِ ق رِجْلاً يَدْعُو فِي صَلَاتِهِ, لَمْ يَحْمَدِ اَللَّهَ, وَلَمْ يُصَلِّ عَلَى اَلنَّبِيِّ ق فَقَالَ: (( عَجِلَ هَذَا )). ثُمَّ دَعَاهُ, فَقَالَ: (( إِذَا صَلَّى أَحَدُكُمْ فَلْيَبْدَأْ بِتَحْمِيدِ. رَبِّهِ وَالثَّنَاءِ عَلَيْهِ, ثُمَّ يُصَلِّي عَلَى اَلنَّبِيِّ ق ثُمَّ يَدْعُو بِمَا شَاءَ )). رَوَاهُ أَحْمَدُ, وَالثَّلَاثَةُ, وَصَحَّحَهُ اَلتِّرْمِذِيُّ, وَابْنُ حِبَّانَ, وَالْحَاكِمُ.

Prenosi se od Fedale b. Ubejda, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, čuo je jednog čovjeka kako dovi u svom namazu, a nije veličao Allaha, niti donio salavat na Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, pa je rekao: ‘Ovaj je požurio.’ Potom ga je pozvao i rekao: ‘Kada neko od vas klanja, neka počne sa veličanjem svoga Gospodara i pohvalom Njega, a potom neka donese salavat na Vjerovjesnika, sallallahu alejhi ve sellem, potom neka moli šta hoće.'“ Prenose Ahmed i trojica, a sahihom ga ocjenjuju Tirmizi, Ibn Hibban i Hakim. [66]

وَعَنْ أَبِي مَسْعُودٍ اَلْأَنْصَارِيِّ ت قَالَ: قَالَ بَشِيرُ بْنُ سَعْدٍ: يَا رَسُولَ اَللَّهِ ! أَمَرَنَا اَللَّهُ أَنْ نُصَلِّيَ عَلَيْكَ , فَكَيْفَ نُصَلِّي عَلَيْكَ؟ فَسَكَتَ, ثُمَّ قَالَ: (( قُولُوا: اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ, وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ, كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ, وَبَارِكْ عَلَى مُحَمَّدٍ, وَعَلَى آلِ مُحَمَّدٍ, كَمَا بَارَكْتَ عَلَى آلِ إِبْرَاهِيمَ فِي اَلْعَالَمِينَ إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ. وَالسَّلَامُ كَمَا عَلَّمْتُكُمْ )). رَوَاهُ مُسْلِمٌ. وَزَادَ اِبْنُ خُزَيْمَةَ فِيهِ: فَكَيْفَ نُصَلِّي عَلَيْكَ, إِذَا نَحْنُ صَلَّيْنَا عَلَيْكَ فِي صَلَاتِنَا.

Prenosi se od Ebu Mes'uda, radijallahu anhu, da je Bešir b. Sa'd rekao: „Allahov Poslaniče, Allah nam je naredio da donosimo salavat na tebe, pa kako da to činimo?“ Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, je šutio, a onda je rekao: „Recite: ‘Allahumme salli ala Muhammedin ve ala ali Muhammedin, kema sallejte ‘ala Ibrahime, ve barik ‘ala Muhammedin ve ‘ala ali Muhammedin kema barekte ‘ala Ibrahime fil-‘alemine. Inneke hamidun medžid – Allahu moj, blagoslovi Muhammeda i njegov rod kao što si blagoslovio Ibrahima i blagoslovi Muhammeda, i na Muhammedov rod, kao što si blagoslovio Ibrahima u svim svjetovima. Ti si Onaj kome se zahvaljuje i Slavni’, a selam je onako kao što ste naučeni.“ Bilježi Muslim. [67]

Ibn Huzejme dodaje ovom hadisu: ”…pa kako da donosimo salavat na tebe kada mi donosimo salavat na tebe u našim namazima.“ [68]

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( إِذَا تَشَهَّدَ أَحَدُكُمْ فَلْيَسْتَعِذْ بِاَللَّهِ مِنْ أَرْبَعٍ, يَقُولُ: اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ, وَمِنْ عَذَابِ اَلْقَبْرِ, وَمِنْ فِتْنَةِ اَلْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ, وَمِنْ شَرِّ فِتْنَةِ اَلْمَسِيحِ اَلدَّجَّالِ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ. وَفِي رِوَايَةٍ لِمُسْلِمٍ: (إِذَا فَرَغَ أَحَدُكُمْ مِنْ اَلتَّشَهُّدِ اَلْأَخِيرِ).

Prenosi se od Ebu Hurejre, radijallahu anhu, da je rekao: ”Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: ‘Kada je neko od vas na tešehhudu, neka zatraži utočište kod Allaha od četvero, govoreći: -Allahumme inni e'uzu bike min azabi džehenneme, ve min azabil-kabr, ve min fitnetil-mahja vel-memati, ve min šerri fitnetil-mesihi-d-dedždžal. – Allahu moj, utječem se Tebi od kazne Džehennema, kazne u grobu, iskušenja života i smrti i iskušenja Mesiha Dedždžala.'“ Muttefekun alejhi. [69]

U jednom od Muslimovih rivajeta stoji: „Kada je neko od vas na zadnjem tešehhudu.“ [70]

وَعَنْ أَبِي بَكْرٍ اَلصِّدِّيقِ ت أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اَللَّهِ ق عَلِّمْنِي دُعَاءً أَدْعُو بِهِ فِي صَلَاتِي. قَالَ: (( قُلْ اَللَّهُمَّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ظُلْمًا كَثِيرًا, وَلَا يَغْفِرُ اَلذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ, فَاغْفِرْ لِي مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِكَ, وَارْحَمْنِي, إِنَّكَ أَنْتَ اَلْغَفُورُ اَلرَّحِيمُ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Ebu Bekra es-Siddika, radijallahu anhu, da je rekao Allahovom Poslaniku, sallallahu alejhi ve sellem: „Pouči me dovi sa kojom ću doviti u svome namazu.“ Rekao je: „Reci: ‘Allahumme inni zalemtu nefsi zulmen kesiren ve la jagfiru-z-zunube illa Ente, fagfir li magfireten min ‘indike verhamni inneke Ente-l-Gafuru-r-Rahim. – Allahu moj, ja sam sebi mnogo nasilja učinio, a grijehe ne prašta niko osim Tebe, pa oprosti mi oprostom od Sebe i smiluj mi se. Ti si Onaj koji oprašta i Onaj koji je milostiv.'“ Muttefekun alejhi. [71]

وَعَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ ت قَالَ: صَلَّيْتُ مَعَ اَلنَّبِيِّ ق فَكَانَ يُسَلِّمُ عَنْ يَمِينِهِ: (( اَلسَّلَام عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اَللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ )). وَعَنْ شِمَالِهِ: (( اَلسَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَةُ اَللَّهِ)). رَوَاهُ أَبُو دَاوُدَ بِسَنَدٍ صَحِيحٍ.

Prenosi se od Va'ila b. Hudžra, radijallahu anhu, da je rekao: „Klanjao sam sa Vjerovjesnikom, sallallahu alejhi ve sellem, i predavao bi selam na svoju desnu stranu (govoreći): ‘Es-selamu alejkum ve rahmetullahi ve berekatuhu (Neka je na vas mir, Allahova milost i Njegovi blagoslovi)’, i na lijevu: ‘Es-selamu alejkum ve rahmetullah ve berekatuhu’ (Neka je na vas mir, Allahova milost i Njegovi blagoslovi).'“ Prenosi Ebu Davud sa sahih senedom. [72]

وَعَنْ اَلْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةٍ ت أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق كَانَ يَقُولُ فِي دُبُرِ كُلِّ صَلَاةِ مَكْتُوبَةٍ: (( لَا إِلَهَ إِلَّا اَللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ, لَهُ اَلْمُلْكُ, وَلَهُ اَلْحَمْدُ, وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ, اَللَّهُمَّ لَا مَانِعَ لِمَا أَعْطَيْتَ, وَلَا مُعْطِيَ لِمَا مَنَعْتَ, وَلَا يَنْفَعُ ذَا اَلْجَدِّ مِنْكَ اَلْجَدُّ )). مُتَّفَقٌ عَلَيْهِ.

Prenosi se od Mugire b. Šu'be, radijallahu anhu, da bi Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, govorio na kraju svakog propisanog namaza: „La ilahe illallahu vahdehu la šerike leh. Lehul-mulku ve lehul-hamdu ve huve ‘ala kulli šej ‘in kadir. Allahumme la mani'a lima e'atajte ve la mu'tije lima mene'ate, ve la jenfe'u zel-džeddi minke'l-džedd. (Nema boga osim Allaha, Jedinog, i nema sudruga. Njemu pripada vlast i hvala i On može sve. Allahu moj, nema toga ko će spriječiti ono što Ti daješ, niti dati ono što ti spriječiš, niti će bogatom kod Tebe koristiti njegovo bogastvo).“ Muttefekun alejhi. [73]

وَعَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِي وَقَّاصٍ ت قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اَللَّهِ ق كَانَ يَتَعَوَّذُ بِهِنَّ دُبُرَ اَلصَّلَاةِ: (( اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ اَلْبُخْلِ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ اَلْجُبْن, وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُرَدَّ إِلَى أَرْذَلِ اَلْعُمُرِ, وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ فِتْنَةِ اَلدُّنْيَا, وَأَعُوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ اَلْقَبْرِ )). رَوَاهُ اَلْبُخَارِيُّ.

Prenosi se od Sa'da b. Ebi Vekkasa, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, utjecao bi se Allahu ovim riječima krajem svakog namaza[74]: ‘Allahumme inni e'uzu bike minel-buhli, ve e'uzu bike minel-džubni, ve e'uzu bike min en uredde ila erzelil-umuri, ve e'uzu bike min fitneti-d-dunja, ve e'uzu hike min azabil-kabr’ (Allahu moj, Tebi se utječem od škrtosti, Tebi se utječem od kukavičluka, Tebi se utječem da doživim bijednu starost, Tebi se utječem od iskušenja ovog svijeta, Tebi se utječem od kazne u grobu).'“ Prenosi Buharija. [75]

وَعَنْ ثَوْبَانَ ت قَالَ: كَانَ رَسُولُ اَللَّهِ ق إِذَا اِنْصَرَفَ مِنْ صَلَاتِهِ اِسْتَغْفَرَ اَللَّهَ ثَلَاثًا, وَقَالَ:

(( اَللَّهُمَّ أَنْتَ اَلسَّلَامُ وَمِنْكَ اَلسَّلَامُ . تَبَارَكْتَ يَا ذَا اَلْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ )). رَوَاهُ مُسْلِمٌ.

Prenosi se od Sevbana, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, kada bi završio namaz, izgovorio bi tri puta estagfirullah[76] i rekao: ‘Allahumme ente-s-selamu, ve minke-s-selam. Tebarekte ja zel-dželali vel-ikram. (Bože, Ti si selam[77] i od Tebe je spas. Blagoslovljen si, o Veličanstveni i Plemeniti).'“ Prenosi Muslim.[78]

وَعَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ت عَنْ رَسُولِ اَللَّهِ ق قَالَ: (( مَنْ سَبَّحَ اَللَّهَ دُبُرَ كُلِّ صَلَاةٍ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ, وَحَمِدَ اَللَّهِ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ, وَكَبَّرَ اَللَّهُ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ, فَتِلْكَ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ, وَقَالَ تَمَامَ اَلْمِائَةِ: لَا إِلَهَ إِلَّا اَللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ, لَهُ اَلْمُلْكُ, وَلَهُ اَلْحَمْدُ, وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ, غُفِرَتْ لَهُ خَطَايَاهُ, وَإِنْ كَانَتْ مِثْلَ زَبَدِ اَلْبَحْرِ )). رَوَاهُ مُسْلِمٌ. وَفِي رِوَايَةٍ أُخْرَى: أَنَّ اَلتَّكْبِيرَ أَرْبَعٌ وَثَلَاثُونَ.

Prenosi Ebu Hurejre, radijallahu anhu, od Resulullaha, sallallahu alejhi ve sellem: „Ko na kraju svakog namaza prouči „subhanallah“ 33 puta, „elhamdulillah“ 33 puta, „Allahu ekber“ 33 puta), i to je 99, i kaže upotpunjavajući stotinu: ‘La ilahe illellahu vahdehu la šerike lehu lehul-mulku ve lehul-hamdu ve huve ala kulli šej ‘in kadir’ (Nema boga osim Allaha, Jedinog, On nema sudruga, Njemu pripada vlast i Njemu pripada hvala, i On je svemoćan) – oprošteni su mu grijesi, pa makar ih bilo koliko je morske pjene.“ Prenosi Muslim. [79]

Dok, u drugom rivajetu stoji: „da je „Allahu ekber“ 34 puta).“ [80]

وَعَنْ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ ت أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ ق قَالَ لَهُ: (( أُوصِيكَ يَا مُعَاذُ: لَا تَدَعَنَّ دُبُرَ كُلِّ صَلَاةٍ أَنْ تَقُولُ: اَللَّهُمَّ أَعِنِّي عَلَى ذِكْرِكَ وَشُكْرِكَ وَحُسْنِ عِبَادَتِكَ )). رَوَاهُ أَحْمَدُ, وَأَبُو دَاوُدَ, وَالنَّسَائِيُّ بِسَنَدٍ قَوِيٍّ.

Prenosi se od Muaza b. Džebela, radijallahu anhu, da mu je Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Oporučujem ti, Muaze, da nipošto ne izostaviš krajem svakog namaza da kažeš: ‘Allahumme e'inni ala zikrike ve šukrike ve husni ‘ibadetike. (Allahu, pomozi mi da Te spominjem, zahvaljujem Ti i lijepo Ti robujem).'“ Prenose Ahmed, Ebu Davud i Nesai sa jakim senedom. [81]

وَعَنْ أَبِي أُمَامَةَ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( مَنْ قَرَأَ آيَةَ اَلْكُرْسِيِّ دُبُرَ كُلِّ صَلَاةٍ مَكْتُوبَةٍ لَمْ يَمْنَعْهُ مِنْ دُخُولِ اَلْجَنَّةِ إِلَّا اَلْمَوْتُ )). رَوَاهُ النَّسَائِيُّ, وَصَحَّحَهُ اِبْنُ حِبَّانَ. وَزَادَ فِيهِ اَلطَّبَرَانِيُّ: (( وَقُلْ هُوَ اَللَّهُ أَحَدٌ )).

Prenosi se od Ebu Umame, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: ‘Ko prouči Ajetul-kursi[82] krajem svakog propisanog namaza, neće ga spriječiti od ulaska u Džennet (ništa) osim smrti.'“ Prenosi Nesai, Ibn Hibban ga ocjenjuje sahihom [83], a Taberani dodaje: „…i Kul-huvallahu ehad.“ [84]

وَعَنْ مَالِكِ بْنِ الْحُوَيْرِثِ ت قَالَ: قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ ق: (( صَلُّوا كَمَا رَأَيْتُمُونِي أُصَلِّي )). رَوَاهُ اَلْبُخَارِيُّ.

Prenosi se od Malika b. Huvejrisa, radijallahu anhu, da je rekao: „Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao je: ‘Klanjajte kako ste vidjeli mene da ja klanjam!'“ Prenosi Buharija. [85]

وَعَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ ت قَالَ: قَالَ لِيَ اَلنَّبِيُّ ق: (( صَلِّ قَائِمًا, فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَقَاعِدًا, فَإِنْ لَمْ تَسْتَطِعْ فَعَلَى جَنْبٍ وَإِلاَّ فَأَوْمِ )). رَوَاهُ اَلْبُخَارِيُّ.

Prenosi se od Imrana b. Husajna, radijallahu anhu, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao: „Klanjaj stojeći, a ako nisi u stanju, onda sjedeći, ako nisi (ni to) u stanju, onda na strani.“ Prenosi Buharija. [86]

وَعَنْ جَابِرٍ ت أَنَّ اَلنَّبِيَّ ق قَالَ لِمَرِيضٍ صَلَّى عَلَى وِسَادَةٍ, فَرَمَى بِهَا وَقَالَ: (( صَلِّ عَلَى اَلْأَرْضِ إِنْ اِسْتَطَعْتَ, وَإِلَّا فَأَوْمِئْ إِيمَاءً, وَاجْعَلْ سُجُودَكَ أَخْفَضَ مِنْ رُكُوعِكَ )). رَوَاهُ اَلْبَيْهَقِيُّ بِسَنَدٍ قَوِيٍّ وَلَكِنْ صَحَّحَ أَبُو حَاتِمٍ وَقْفَهُ.

Prenosi se od Džabira, radijallahu anhu, da je Vjerovjesnik, sallallahu alejhi ve sellem, rekao bolesniku koji je klanjao na jastuku, pa ga je bacio i rekao: „Klanjaj na zemlji, ako možeš; a ako ne, onda išareti glavom i učini sedždu nižom od ruku'a.“ Prenosi Bejheki sa jakim senedom, međutim Ebu Hatim ocjenjuje da je mevkuf. [87]

[Anonimno]

[1] Sahih. Buharija (757), Muslim (397), Ahmed (2/437), Ebu Davud (856), Tirmizi (303), Nesai (884), Ibn Madže (1060).

[2] Ibn Hibban u „Mevaridu zem'an“ (484).

[3] Sura El-Fatiha.

[4] Ahmed (4/340), Ibn Hibban (5/212), Ebu Davud (858, 859), Nesai (1136).

[5] Tj. ispravio ih je bez krivljenja.

[6] Sahih. Buharija (728).

[7] Sahih. Muslim (771).

[8] Sahih. Buharija (744), Muslim (598).

[9] Sahih. Muslim (399), Darekutni (1/299).

[10] Sahih. Ahmed (3/50), Tirmizi (242), Ebu Davud (775), Nesai (2/132), Ibn Madže (804).

[11] El-Fatihe.

[12] Sahih. Muslim (498). Što se tiče mahane koju spominje autor, ona je Muslimovo bilježenje ovog hadisa od Ebul-Dževza’a od Aiše, a Ebul-Dževza nije mogao ovaj hadis čuti od Aiše, radijallahu anha, tako da u lancu postoji prekinutost. Kao što se spominje da je Muslim ovaj hadis zabilježio od Evzaija pisanjem, a ne slušanjem.

[13] Sahih. Buharija (735), Muslim (390).

[14] Sahih. Ebu Davud (730).

[15] Sahih. Muslim (391).

[16] Sahih. Ibn Huzejme (1/243), Ahmed (18375), Muslim (401) bez „na svojim prsima“.

[17] Sahih. Buharija (756), Muslim (394).

[18] Sahih. Ibn Hibban (1785, 1789), Darekutni (1/321).

[19] Sahih. Ahmed (5/321), Ebu Davud (823), Tirmizi (311).

[20] Sahih. Buharija (734), Muslim (399).

[21] Sahih. Ahmed (3/275), Nesai (907), Ibn Huzejme (1/250).

[22] Daif

[23] Hasen. Nesai (905), Ibn Huzejme (1/251).

[24] Mevkuf. Darekutni (1/312). Hafiz je rekao u „Telhisu“: „Više od jednog učenjaka ocijenilo je ovaj hadis mevkufom.“ Ibnul-Mulekkin kaže da mu je lanac prenosilaca vjerodostojan. Ibn Seken ga spominje u svome Sahihu.

[25] Hasen. Darekutni (1/335), Hakim (1/223). Hafiz u „Telhisu“ kaže: „Darekutni je rekao: ‘Lanac prenosilaca je dobar.’ Hakim je rekao: ‘Vjerodostojan je po uvjetima Buharije i Muslima.’ A Bejheki je rekao: ‘Hasen-sahih.'“

[26] Ebu Davud (932), Tirmizi (248), Darekutni (1/335), Ibn Hibban (5/111). Darekutni kaže da je lanac prenosilaca vjerodostojan.

[27] Sahih. Ahmed (4/353), Ebu Davud (832), Nesai (924), Ibn Hibban (1808), Darekutni (1/313), Hakim (1/241). Vjerodostojnim su ga ocijenili Ibn Seken i Hakim koji kaže da je vjerodostojan po uvjetima Muslima, s čime se slaže i Ibnul-Mulekkin.

[28] Sahih. Buharija (759), Muslim (451).

[29] Sahih. Muslim (452).

[30] ‘Amr b. Seleme, bio je namjesnik u Medini.

[31] Mufessal – podijeljen u sekcije. Odnosi se na sure zadnje sedmine Kur'ana i počinje sa surom El-Hudžurat. Tako je nazvan zbog kratkoće sura. Duže mufessal počinju od sure Kaf (ili Muhammed ili El-Feth ili El-Hudžurat shodno razilaženju) do ‘Abese, srednje mufessal od ‘Abese do Ed-Duha, kraće mufessal od Ed-Duha do kraja Mushafa, pogledaj Fethul-bari 2/259)

[32] Sahih. Nesai (982). Hafiz Ibn Hadžer, rahmetullahi alejhi, kaže u „Fethu“: „Ibn Huzejme (1/761) i drugi ga smatraju vjerodostojnim.“

[33] Sahih. Buharija (765), Muslim (463).

[34] Sura Insan.

[35] Sahih. Buharija (891), Muslim (880).

[36] Daif. Taberani u „Sagiru“ (2/178). Ebu Hatim u „Irsalu“ (1/204) tvrdi da je hadis mursel.

[37] Hasen. Ahmed (5/328), Ebu Davud (871), Tirmizi (262), Nesai (1008), Ibn Madže (1351).

[38] Sahih. Muslim (479).

[39] Sahih. Buharija (717), Muslim (484).

[40] Sahih. Buharija (789), Muslim (392).

[41] Sahih. Muslim (477).

[42] Sahih. Buharija (812), Muslim (490).

[43] Sahih. Buharija (807), Muslim (495).

[44] Sahih. Muslim (494).

[45] Hasen. Hakim (1/224). Hafiz Ibn Hadžer u „Telhisu“ kaže: „Hadis potvrđuje hadis Ebu Humejda kod Ebu Davuda (731), također, hadis Ebu Mes'uda el-Ensarija kod Ahmeda, Ebu Davuda i Nesaije.“ Hakim je hadis ocijenio vjerodostojnim i s njim se složio Zehebi. Također, vjerodostojnim su ga ocijenili Ibn Huzejme (1/301) i Ibn Hibban (5/247).

[46] Sahih. Nesai (661), Ibn Huzejme (2/89) i kaže da je vjerodostojan. Vjerodostojnim su ga ocijenili i Ibn Hibban (6/257), Bejheki (2/305) i Hakim (1/41) s kojim se složio i Zehebi. Hadis potvrđuju i predanja od Abdullaha b. Zubejra i Enesa, koja bilježi Bejheki.

[47] Hasen. Ebu Davud (850), Tirmizi (284), Ibn Madže (898), Hakim (1/262). U svim predanjima nalazi se Kamil b. El-‘Ala et-Tejmi kojeg su pojedini učenjaci osudili, a pojedini ga prihvatili kao pouzdanog. Pojedini učenjaci smatraju da ovaj dodatak nije vjerodostojno prenesen. (Pogledaj: „Opis Vjerovjesnikovog namaza“, od Abdul-Aziza Merzuka et-Tarifija.)

[48] Sahih. Buharija (823).

[49] Sahih. Buharija (4089), Muslim (677).

[50] Munker. Ahmed (3/162), Darekutni (2/39).

[51] Sahih. Ibn Huzejme (1/314).

[52] Sahih. Ahmed (3/472, 6/394), Nesai (2/203), Tirmizi (402), Ibn Madže (1241). Tirmizi kaže: „Hadis je hasen-sahih.“ Vjerodostojnim ga je ocijenio Ibn Hibban.

[53] Sahih. Ebu Davud (1425), Nesai (3/248), Tirmizi (464), Ibn Madže (1178), Ahmed (1/199, 200).

[54] Sahih. Taberani u „Kebiru“ (3/73/2701), Bejheki u „Sunenu kubra“ (2/209).

[55] Daif. Nesai (3/248) i još dodaje: „Muhammed“, kako spominje Hafiz u „Telhisu“.

[56] Daif. Bejheki (2/210).

[57] Sahih. Ebu Davud (840), Nesai (2/207), Tirmizi (269).

[58] Daif. Ebu Davud (838), Nesai (2/206, 207), Tirmizi (268), Ibn Madže (882). Tirmizi kaže: „Ovaj hadis je hasen-garib. Ne poznajemo da ga neko prenosi na ovakav način osim Šurejka.“ A Šurejk je lošeg pamćenja.

[59] Hasen. Ibn Huzejme (627) na sljedeći način: „On je spuštao ruke prije koljena i govorio bi: ‘Allahov Poslanik, sallallahu alejhi ve sellem, bi tako radio.'“ Vjerodostojnim su ga ocijenili Hakim i Albani, alejhima rahmetullahi. Buharija ga je zabilježio mu'allekan (Feth: 2/290). Kod spuštanja s kijama na sedždu – na osnovu spomenutih hadisa – postoji veliko razilaženje kod islamskih učenjaka. Ko želi detaljnije saznati o ovome, neka pročita korisnu brošuru „Ništa novo nema u namazu“ istaknutog učenjaka, velikog autoriteta Bekra Abdullaha Ebu Zejda, rahmetullahi alejhi, i „Opis Vjerovjesnikovog namaza“, od Abdul-Aziza Merzuka et-Tarifija.

[60] To znači da je spojio palac i kažiprst u krug, što čini arapsku cifru 5, a ostala tri prsta čine 3, kako pišu Arapi.

[61] Sahih. Muslim (580) (115), a drugo predanje (116).

[62] Sahih. Buharija (831), Muslim (402).

[63] Sahih. Nesai u „Sunenu kubra“ (1/378/120).

[64] Daif. Ahmed (3562). Lanac prenosilaca je prekinut.

[65] Sahih. Muslim (403). Pod riječima „do kraja“ misli se da je do kraja isti hadis kao i prethodni hadis Ibn Abbasa, radijallahu anhuma.

[66] Sahih. Ahmed (6/18), Ebu Davud (1481), Nesai (3/44, 45), Tirmizi (3477), Ibn Hibban (1960), Hakim (1/230, 268). Tirmizi kaže: „Hadis je hasen-sahih.“

[67] Sahih. Muslim (405).

[68] Hasen. Ibn Huzejme (711).

[69] Sahih. Muslim (588), dok ga na ovakav način Buharija nije zabilježio.

[70] Sahih. Muslim (588) (130).

[71] Sahih. Buharija (834), Muslim (2705).

[72]Sahih. Ebu Davud (977). Napomena: Prilikom štampanja „Bulugul-merama“ desila se greška pa je odštampano da se i na lijevoj strani izgovara: „Es-selamu alejkum ve rahmetullahi ve berekatuhu“, što je greška i tako ne stoji kod Ebu Davuda. Tako se izgovara samo na desnoj strani, dok se na lijevoj strani – prilikom predavanja selama – izgovara: „Es-selamu alejkum ve rahmetullahi“.

[73] Sahih. Buharija (844), Muslim (593).

[74] Moguće da bude prije predaje selama, moguće da bude poslije, što je bliže.

[75] Sahih. Buharija (2822).

[76] Tj. izgovarao riječi „estagfirullah“.

[77] Es-Selam je jedno od Allahovih imana, a znači: Onaj čiji su biće i atributi čisti od svake mahane i nedostatka.

[78] Sahih. Muslim (591).

[79] Sahih. Muslim (597).

[80] Sahih. Muslim (596).

[81] Sahih. Ahmed (6/244, 245), Ebu Davud (1522), Nesai (3/53).

[82] 255. ajet sure El-Bekare.

[83] Sahih. Nesai u „Amelul-jevme vel-lejle“ (100), Ibn Hibban u „Kitabu salat“ kako stoji u „Tergibu ve terhibu“ (2/261).

[84] Sura El-Ihlas. Taberani u „Kebiru“ (8/134/7532). Lanac prenosilaca je dobar kako kaže El-Munziri u „Tergibu“ (2/261) i Hejsemi u „Medžme'i“ (10/102).

[85] Sahih. Buharija (631). U ovom predanju se izdvaja Buharija.

[86] Sahih. Buharija (1117).

[87] Sahih merfu'an. Bejheki u „Marifi“ (4359) putem Ebu Bekra el-Hanefija, od Sufjana es-Sevrija, od Ebu Zubejra, od Džabira. Međutim, Ebu Hatim ga je osporio.

-Bulugul-Meram min edilleti el-ahkam (Vrhunac čežnje za šerijatskim znanjem) – El-Hafiz Ibnu Hadžer el-Askalani-

[Autor]

Postovi