U prvom i drugom dijelu ove serije, analizirali smo invaziju na muslimanske zemlje od strane krstaša iz Evrope i efekt koji je okupacija imala na muslimnaski svijet. Serija se nastavlja ovdje sa oslobađanjem trećeg najsvetijeg mjesta u islamu i pobjedom nad krstašima.
Početni muslimanski odgovor na krstašku invaziju je uistinu bio jadan. Nesposobni halifa u Bagadu nije se gnjavio buđenjem muslimana na odbranu njihovog svetog mjesta. Brojni seldžučki emiri širom muslimanskog svijeta su bili prezauzeti međusobnom borbom. A šiitsko fatimijsko carstvo se redovito ujedinjavalo sa krstašima kako bi naškodili sunijskim Seldžucima. Muslimani nisu bili u poziciji da se odupru invaziji. Međutim polahko, muslimani se se počeli ponovno ujedinjevati i suprostavljati krstašima.
Prvi emir koji se zaista suprostavio krstašima i bio uspješan u tome, bio je čovjek po imenu Imad al-Din Zengi. On je bio emir Halepa (Sirija) i Mosula (Irak). Mada je on još bio sličan mnogim zavađenim turskim emirima na razne načine, on je bio prvi vođa u dugo vremena koji je pokazao osobine i kvalitete koje su potrebne za jednog muslimanskog vođu. Iako je u njegovim zemljama bilo mnogo mjesta gdje je mogao živjeti, on je izabrao da živi jednostavan život, baš kao vojnici koji su bili u njegovoj vlasti. Ustvari, on je bio takav asketa (zahid), da ga je veliki muslimanski historičar, Ibn Atir opisao kao “dar od Allaha za muslimane”.
Sa svojom dobro discplinovanom i visoko obučenom vojskom, Zengi je počeo ponovo osvajati muslimanske zemlje zauzimajući grad Edesa u 1144. Ovo je prvi grad koji su krstaši koristili kao bazu u Siriji na početku invazije, i postala je početna tačka oslobađanje Svete zemlje. Zengi je imao velike planove za potpuni ujedinjeni muslimanski napad na krstaše, ali je neočekivano završio u 1145. kada je on ubijen od strane franačkog roba. Međutim, zbog toga što je Imad al-Din Zengi naglašavao jedinstvo muslimana, malo carstvo koje je osnovao se nije raspalo nakon njegove smrti, nego se nastavilo sa njegovim sinom. Nur al-Din Zengijem. Nur al-Din je nastavio ratove svog oca i napao kneževinu Antiohije, dok je pravio savez sa emirom Damaska, da bi ujedinio dva velika sirijska grada Halepo i Damask.
Nekoliko desetljeća, mlađi Zengi je nastavio borbu protiv okupatorskih snaga krstaških kraljevstava, ali nije bio u stanju napredovati mnogo. U tom trenutku se pojavio na sceni muslimanski vođa koji će kasnije donijeti pobjedu – Salahudin.
U toku tog vremena, Egipat je bio pod kontrolom fatimijskog carstva. Sa vremena na vrijeme, ovo carstvo je surađivalo sa krstašima da bi našetilo ostatku muslimana. Međutim u 1160-tima, fatimijsko carstvo je bilo veoma slabo i krstaši su odlučili napasti Egipat i pokušati da ga osvoje. Zengi je odlučio da pošalje svoju vojsku da bi spasio muslimane Egipta. Na čelu njegove vojske, on je postavio kurdskog generala Širkuha. Širkuh je sa sobom poveo svog rođaka Salahudina.
Muslimanska vojska je uspjela ući u Egipat na vrijeme da bi porazila krstašku vojsku i spasila njegov muslimanski narod. Njegov rođak Salahudin je preuzeo kontrolu nad vojskom i vladom Egipta, učinkovito stajući u kraj fatimijskoj dinastiji.
Prije nego što nastavimo u političku intrigu koja je okruživala Salahudina, osvrnimo se na njegove kvalitete i osobine kao muslimana. Do 36. godine, Salahudin je bio jedan od najmoćnijih ljudi u svijetu kao vladar Egipta. Ali opet, svi hroničari tog vremena, govorili su o njegovoj skromnosti. On nikada nije mario za uživanja u ovom životu i ostao je koncentrisan na svoju ulogu u oslobađanja muslimanskih zemalja. Neko je rekao da se nikada nije smijao ni u kakvoj situaciji. Kada je bivao upitan o tome, on bi odgovarao “kako da se smijem kada je mesdžid Al-Aksa pod kontrolom krstaša?” Njegovi savjetnici koji su bili zaduženi za blagajnu su morali kriti određenu količinu zlata od njega kao rezervu zbog toga da je znao da postoji, on bi i to potrošio da još bolje opremi svoju vojsku koja se suočava sa neprijateljem. Ljudi oko njega su govorili da je bio veoma strog prema sebi, i veoma blag prema drugima, što odražava karakter četiri prve pravedne halife. Ovo je bio tip karaktera koji je trebao da oslobodi muslimanske zemlje.
Ubrzo nakon što je Salahudin preuzeo kontrolu nad Egiptom, posmatrači su mislili da će uskoro izbiti sukob između njega i njegovog emira Nuru el-Dina Zengija. Salahudin je negirao ovo i inzistirao da je odan Zengiju i želio je ostati ujedinjen sa njim da bi porazili krstaše. U svakom slučaju, Zengi je umro 1174. ostavljajući Salahudina kao učinkovitog vođu Sirije i Egipta. Njegova oblast je sada okruživala krstaše u Palestini.
Salahudin je odmah odlučio, bivajući siguran da su muslimani ujedinjeni, da pripremi napad na krstaše. On se prije toga morao pozabaviti ostacima šijja fatimija, grupe zvane Hašašini, koji su promovisali svoje političke ciljeve kroz ubistva muslimanskih i krstaških vođa. Uprkos njihovoj smetnji, Salahudin je uspio da održi muslimane ujedinjenim kako bi se suočili sa krstašima.
Proces je trajao nekoliko godina, ali do ranih 1180-tih, Salahudin je ima vojsku spremnu da oslobodi Svetu zemlju od krstaške okupacije. Krstaške države su u to vrijeme bile slabe, nisu imale snažnih vođa, i bile su razjedinjene – situacija u velikoj mjeri slična u kojoj su bili muslimani kada su izgubili Svetu zemlju 80 godina prije. U 1182. Salahudin je prešao u krstašku teritoriju i počeo konačni sukob sa Francima (drugo ime za krstaše).
Posebno brutalan protivnik Salahudina je bio Rejnald od Čatilona. On je redovno zloostavljao muslimane u okupiranim zemljama, napadao muslimanske karavane na putu za hadž. On je čak prijetio u više navrata da će napasti gradove Meku i Medinu. Salahudin nije tolerisao ove napade na Islam i obećao da će lično kazniti Rejnalda.
Salahudin je dobio ovu priliku u Bitki na Hitinu 1187. Krstaši su doveli većinu svoje vojske iz Jerusalema u bitku, koja je sačinjavala 20 000 ljudi. Muslimanska vojska im se suprostavila sa 30 000 ljudi. Krstaši koji su navikli na bitke po Evropi, marširali su kroz pustinju da bi stigli na mjesto okršaja u teškim metalnim oklopima sa ozbiljnim nedostatkom vode. Do trenutka kada je bitka počela, oni su jedva imali energije i sposobnosti da stoje i hodaju, a još manje da se bore. U kratkoj i odlučujućoj bitki, krstaška vojska je bila pregažena, i Rejnald je bio zarobljen. Dok je Salahudin pomilovao većinu krstaških vođa, on je lično pogubio Rejnalda, pravedna kazna za čovjeka koji je pokazao netrpeljivost i nepoštivanje prema protivnicima.
Sa uništavanjem glavnice krstaške vojske, Salahudin je sada bio u mogućnosti da umaršira u Jerusalem, koji je bio slabo branjen. Drugog oktobra, 1187., Salahudinova vojska je oslobodila Svetu zemlju, 88 godina, 2 mjeseca i 17 dana nakon što je bila zauzeta od strane krstaša.
Pravi karakter Salahudina se mogao vidjeti u njegovom ophođenju prema kršćanima koji su živjeli u gradu. Prije 88 godina, krstaši su izmasakrirali doslovno sve stanovnike grada, sve dok “krv nije potekla do članaka”. U muslimanskom osvajanju, Salahudin je dozvolio svima da mirno napuste grad sa svim svojim imetkom ako plate mali otkup. I siromašnima koji nisu imali da plate mali otkup (oko 50 dolara u savremenom novcu), on je dozvolio da odu besplatno.
Osvajanje Jerusalema je isprovociralo drugi evropski krstaški rat koji je došao u Svetu zemlju 1189. Na čelu ovih krstaša je bio engleski kralj, takozvani Ričard Lavlje Srce. Nakon niza neodlučenih bitaka između Salahudina i Ričarda, krstaši su bili neuspješni i Jerusalem je ostao u muslimanskim rukama. Čak i tokom ovih bitki Salahudin je nastavio sa svojom velikodušnošću i kavaljerstvom. U jednoj bitki, primjetio je da je Ričardov konj ubijen, pa mu je Salahudin poslao konja iz muslimanske vojske zbog toga što je vjerovao da nijedan general ne bi trebao ikada da bude bez konja u vođenju svoje vojske. Velikodušnost i dobrota Salahudina je postala legenda u kršćanskoj Evropi među njegovim neprijateljima koji su gajili duboko poštovanje prema njemu.
Vodstvo i predanost Salahudina, uvela je muslimansko jedinstvo u novu eru. Čak i nakon njegove smri, država koju je osnovao, Ejubijska dinastija (kasnije Memlučka) potvrdila je njegova nastojanja i ujedinila muslimane za invazije stotinama godina poslije. Sveta zemlja Palestina i Jerusalem su ostali u rukama muslimana sve do 1917. kada ih je osvojila britanska vojska kao dio Prvog svjetskog rata. Iako su dani Salahudina davno prošli i mi se suočavamo sa novim poteškoćama danas, ne smijemo nikada zaboraviti priču o muslimanskom jedinstvu tokom krstaških ratova. Kada su muslimani ujedinjeni, nema sile koja im se može suprotstaviti, a pobjeda dolazi samo od Allaha, subhanehu ve te'ala.
Izvor: Lostislamichistory
Prijevod i obrada: Put vjernika
Pročitajte i prvi i drugi dio serijala o Krstaškim ratovima:
Prvi dio: Invazija i
Drugi dio: Okupacija
