Dužnost je vjerniku veličati i poštivati Kur'an jer ga Onaj koji ga je objavio opisuje veličanstvenim:
“Mi smo ti objavili sedam ajeta koji se ponavljaju, i Kur'an veličanstveni ti objavljujemo.” (Prijevod značenja sure E-Hidžr, ajet 87)
Ulema je utvrdila broj sura i ajeta, i vrijeme koliko je trajala Objava. Broj sura u mushafu je 114, džuz'eva je trideset, jedan džuz ima dva hizba, pa je hizbova šezdeset, hizb ima četiri ruba'a (četvrtine) pa je broj ruba'a dvijesto i četrdeset. Broj ajeta je 6236, od toga mekkanskih 4475 i medinskih 1761. Početak objave je u noći sedamnaestog ramazana, u Mekki je trajala dvanaest godina pet mjeseci i trinaest dana, a u Medini devet godina, devet mjeseci i devet dana. Prvi ajeti koji su objavljeni su iz sure Qalem
“Uči u ime Gospodara tvoga…”
a posljednji
“Danas sam vam vjeru vašu usavršio i blagodat prema vama upotpunio i zadovoljan sam da vam islam bude vjera…”
Objava se završila neposredno pred preseljenje Resulullahovo, sallAllahu alejhi we sellem, na onaj svijet.
Veličanje Kur'ana se čini na načine s kojima su nas upoznali Kur'an i Sunnet:
Čišćenje prije čitanja, pravilno učenje i poštujući odnos prema Kur'anu, što vidimo iz Allahovih riječi:
“Dodirnuti ga smiju, samo oni koji su čisti.” (Prijevod značenja sure El-Vaqi'a, ajet 79)
I hadis u kojem se kaže:
“Ne može dohvatiti Kur'an osim onaj koji je čist.”
A u drugom ajetu stoji:
“I uči Kur'an propisno.” (Prijevod značenja sure El-Muzzemmil, ajet 4)
I ajet:
“I naređeno mi je da budem poslušan i da Kur'an učim.” (Prijevod značenja sure En-Neml, ajeti 91-92)
I ajet:
“Zato učite iz njega ono što vam je lahko.” (Prijevod značenja sure El-Muzzemmil, ajet 20)
U poštivanje Kur'ana spada i čišćenje usta sa euzom (proučiti: euzu billahi mine-š-šejtani-r-radžim. ), kaže Uzvišeni Allah:
“Kada hoćeš da učiš Kur'an, zatraži od Allaha zaštitu od šejtana prokletog.” (Prijevod značenja sure En-Nahl, ajet 98)
Poštivanje je i obaveza pažljivog slušanja učenja Kur'ana, kaže Uzvišeni:
“A kad se uči Kur'an, vi ga slušajte i šutite da biste bili pomilovani.” (Prijevod značenja sure El-E'araf, ajet 204)
Inače je sunnet pri učenju okrenuti se prema Kibli i učiti sa strahopoštovanjem;
Podučavanje Kur'anu spada u njegovo veličanje, podučavanje njegovim propisima, sadržajem, pravilnom učenju i pamćenju napamet. O tome da je Kur'an Allahov govor i svjetlost koja je objavljena Muhammedu, sallAllahu alejhi we sellem, i da je on vječna mudžiza islama, i Allahov pravi put, Uzvišeni Allah kaže:
“O Poslaniče, kazuj ono što ti se objavljuje od Gospodara tvoga, – ako ne učiniš, onda nisi dostavio poslanicu Njegovu.” (Prijevod značenja sure El-Maide, ajet 67)
Takođe kaže Allah, subhanehu ve te'ala:
“Reci: Ovo je put moj, ja pozivam Allahu, imajući jasne dokaze, ja, i svaki onaj koji me slijedi.” (Prijevod značenja sure Jusuf, ajet 108)
U drugom ajetu kaže Uzvišeni:
“A meni se ovaj Kur'an objavljuje i da njime vas i one do kojih on dopre opominjem.” (Prijevod značenja sure El-En'am, ajet 19)
Učenje zakonskih granica i presuda koje je postavio, te propisa, halala i harama. Inače, navedeno se smatra osnovom učenja Kur'ana i putom izlaska iz tmina neznanja u svjetlost znanja i spoznaje. Učenje Kur'ana podrazumijeva shvatanje njegovih presuda u halalu i haramu i shvatanje svih propisa koje nam Uzvišeni naređuje ili zabranjuje. Kaže Allah, dželle šanuhu:
“A tebi objavljujemo Kur'an da bi objasnio ljudima ono što im se objavljuje, da bi oni razmislili.” (Prijevod značenja sure En-Nahl, ajet 44)
Poštivanje i uvažavanje nosioca i hafiza Kur'ana koji rade po njemu je poštivanje i veličanje samog Kur'ana jer ga oni sami veličaju, podučavaju njemu i šire ga među narodom štampanjem mnogobrojnih primjeraka i saradnjom sa ustanovama koje ga dijele.
Razumijevanje njegovih ajeta prilikom učenja je poštivanje Allahove knjige, a to se može ostvariti samo razmišljanjem o značenjima, namjerama i uputama koje ajeti nose. Bereket uzvišenog Kur'ana je u njegovom značenju, shvatanju, razumijevanju, pamćenju i radu po njegovim propisima. Kaže Uzvišeni Allah:
“Knjiga koju ti objavljujemo blagoslovljena je, da bi oni o riječima njezinim razmislili i da bi oni koji su razumom obdareni pouku primili.” (Prijevod značenja sure Sad, ajet 29)
Tedebbur je istraživanje značenja i promišljanje ajeta s namjerom da saznamo njegove naredbe i zabrane, a tefsir je tumačenje ajeta. Najbolji je tefsir kada kur'anske ajete tumačimo jedne pomoću drugih, zatim tumačenje sunnetom i djelima i tumačenjima ashaba. U tefsir spada i analiza ajeta i istraživanje značenja kroz lingvistiku i tradicionalnu arapsku poeziju. Prve generacije vjernika (selefu salih) pamtili su Kur'an, razumijevajući ga i radeći po njemu. Nisu odvajali ništa od ovo troje – pamćenje, razumijevanje i rad. Zabilježio je Muslim od Mesruka slijedeće: “Proučio nam je Abdullah suru, a zatim nam pričao o njoj i tumačio je cijeli dan.” A od Ebu Abdir-Rahmana da je rekao:
“Pričali su nam oni koji su nas podučavali, da su se oni učili od Resulullaha, sallAllahu alejhi we sellem, pa kada bi naučili deset ajeta ne bi ih prelazili dok ne shvate šta se njima naređuje i traži da se radi. Učili su i radili u isti čas.”
O načinu na koji su promišljali i podučavali se ashabi priča nam Ibn Mes'ud, radijAllahu anhu:
“Niko od nas, kad bi naučio deset ajeta, ne bi prelazio na druge dok ne bi shvatio njihovo značenje.”
A Ibn Abbas, radijAllahu anhu:
“Onaj koji uči Kur'an a ne razjašnjava njegovo značenje je poput beduina koji naklapa poeziju.”
Ashabi su bili Kur'an koji hoda zemljom, u sebi su nosili njegovu kulturu i ponašanje, a svemu tome ih je podučio Resulullah, sallAllahu alejhi we sellem. Kada je Aiša, radijAllahu anhu, bila upitana za Resulullahovo ponašanje, odgovorila je:
“Njegovo je ponašanje bilo Kur'an.”
Kaže Hasan el-Basri: “Vallahi, nije ga razumio onaj ko ga je samo formalno zapamtio, a izostavlja njegove propise. Takav kaže da je naučio cijeli Kur'an, ali se to ne vidi ni u njegovom ponašanju ni u djelima.” A Allah najbolje zna.
Autor: Abdurrahman b. Abdilkerim el-Ubejjid
Iz knjige: Načela islamskog življenja – savremeni pristup islamskom vjerovanju, šerijatskim propisima i moralnim normama
Priprema: Put vjernika
