Od Allahovih, dželle šanhuh, blagodati i dobra prema Njegovim robovima je da je učinio mnogobrojne koristi i pohvalne ciljeve zikra. Na to su ukazali neki islamski učenjaci poput En-Nevevija koji je naveo više od stotinu koristi zikra koje musliman zadobiva njegovim učenjem. Od njih su da čini zadovoljstvo Milostivom, tjera šejtana, otklanja brige, donosi radost, ojačava srce i tijelo i osvjetljava lice. Zatim, donosi opskrbu, samopouzdanje i slast vjere, uzrokuje ljubav prema Allahu, dželle šanuhu, znanje, pokajanje, osjećaj blizine Gospodara, te oţivljava srce itd.
Od zikrova (tj. dova) koje se koriste u određenom vremenu ili mjestu su:
1. Zikr pred spavanje, u strahu i na javi
Vjerodostojno se prenosi od Resulullaha, sallAllahu alejhi we sellem, da je prije spavanja govorio:”Bismikel-lāhumme emūtu ve ahjā” – (tj. sa Tvojim imenom, Bože moj, živim i umirem). Kada bi ustao iz sna rekao bi: “El-hamdu lillāhillezī ahjānā ba'de mā emātenā ve ilejhin-nušūr.” (Prenosi Buhari) (tj. “Hvala Allahu Koji nas je oživio nakon što nas je usmrtio i Njemu pripada proživljenje). Učio je sure El-Felek, En-Nas i Ajetul-kursijju, a Et-Tirmizi od Ebu Umame prenosi da je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, govorio:
“Ko pod abdestom legne u svoju postelju i bude spominjao Allaha dok ga drijemež ne uhvati, ni u jednom času noći se neće ustati i moliti Allaha u njoj za dobro, a da mu ga Allah neće dati.”(Hadis je hasen)
Čovjek će u noćnom strahu reći: “E'ūzu bi kelimātillāhit-tāmmeti, min gadabihī ve min šerri ibādihī ve min hemezātiš-šejātīni ve en jahdurūn.” (tj. utječem se Allahovim uzvišenim riječima od Njegove srdžbe i zla Njegovih robova i šejtanskih navraćanja na zlo i utječem se Allahu od njihovog prisustva.) Sunnet je započeti san pod abdestom na desnom boku.
2. Zikr početkom i krajem dana, tj. između zore i izlaska sunca i ikindije i zalaska sunca
Uzvišeni kaže (u prijevodu značenja):
“O vjernici, često Allaha spominjite i hvalite, i ujutro i naveče Ga veličajte.”(Prijevod značenja, suretul-Ahzab, ajet 41-42)
El-Dževheri kaže da “naveče” znači vrijeme između ikindije i akšama. Ovo nam pojašanjava i govor Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve sellem:
“Ko kaže kada osvane i omrkne “Subhānallāhi ve bi hamdihī” stotinu puta, niko neće doći sa boljim na Sudnjem danu osim onoga ko je isto ili više od toga rekao.”(Prenosi Muslim)
3. Zikr prilikom ulaska i izlaska iz kuće
Prenosi se od Enesa, radijAllahu anhu, da je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, rekao:
“Ko kaže kada izađe iz svoje kuće “Bismillāhi tevekkeltu alallāhi, ve lā havle ve lā kuvvete illa billāh” bude mu rečeno: “Dovoljno ti je, zaštitio si se i upućen si”, a šejtan će od njega pobjeći.”(Prenosi se u ‘Sunnenima’)
U Sahihu-Muslimu od Džabira, radijAllahu anhu, se prenosi da je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, rekao:
“Kada čovjek uđe u svoju kuću i prilikom ulaska i jela Allaha spomene, šejtan kaže: “Nema nam prenoćišta niti večere.” A kada ne spomene Allaha prilikom jela šejtan kaže: “Imate i prenoćište i večeru.” Sunnet je prilikom ulaska u kuću reći: “Allāhumme innī es'eluke hajrel-mevlidži ve hajrel-mahredži. Bismillāhi veledžnā bismillāhi haredžnā ve alallāhi Rabbinā tevekkelnā.”(Prenosi Ebu Davud) (tj. Allahu moj, ja Te molim za dobro prilikom ulaska i izlaska. S Allahovim imenom ulazimo i s Allahovim imenom izlazimo (iz kuće) i na Allaha našeg Gospodara se oslanjamo).
4. Zikr prilikom kretanja na putovanje i prilikom povratka
Prenosi Et-Taberani od Vjerovjesnika, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, da je rekao:
“Niko neće bolje učiniti i ostaviti svojoj porodici do čovjek koji kada krene na put klanja dva rekata namaza.”
U “Musnedu” imama Ahmeda od Ebu Hurejre, radijAllahu ‘anhu, se prenosi da je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, rekao:
“Ko želi ići na putovanje neka onima koji ostaju kaže: “Allah te čuvao, Onaj Koji ne zaboravlja povjerene stvari” i kaže: “Allah te čuvao u vjeri, emanetima i tvojim ishodima djela.”(Prenosi Et-Tirmizi)
Allah, dželle šanuhu, u ajetu govori o dovi onih koji se ukrcavaju tj. sjedaju u prevozno sredstvo:
“Hvaljen neka je Onaj koji je dao da nam one služe, mi to sami ne bismo mogli postići i mi ćemo se sigurno Gospodaru svome vratiti.”(Prijevod značenja, suretu-Ez-Zuhruf, ajet 13-14)
Tada će vjernik činiti tesbih, zahvaljivati Allahu i tražiti oprosta od Njega.” U “Sahihu-Muslimu” stoji dodatak: “Allāhumme innā nes'eluke fi seferinā hāzā el-birre vet-takvā ve minel-ameli ma terdā. Allāhumme hevvin alejnā seferenā hāzā vatvi annā bu'dehū. Entes-sāhibu fis-seferi vel-halīfetu fil-ehli. Allāhumme innī e'ūzu bike min va'sāis-seferi ve ke'ābetil-menzari ve sū'il-munkalebi fil-māli vel-ehli.” (tj. Allahu naš, mi Te molimo na putu ovom za dobročinstvo i takvaluk i od djela ono čime si Ti zadovoljan. Allahu naš, olakšaj nam ovaj put i skrati nam daljinu njegovu. Ti si uz nas na putu i Povjerenik u ostavljenoj porodici. Bože moj, utičem Ti se od putnih teškoća i ružnih prizora, te ružnog povratka imetku i porodici). Kada bi se vraćao izgovorio bi iste riječi i dodao: “Āibūne, tāibūne, ābidūne li rabbinā hāmidūn.”(Prenosi Ahmed, El-Bezzar i Muslim) (tj. Povratnici, pokajnici, pobožnjaci i našem Gospodaru zahvalnici).
5. Zikr prilikom jela i pića
Od adaba jela i pića je učenje bismille prilikom otpočinjanja jela i pića, jedenje desnom rukom, zajednička sofra i zahvala Allahu, dželle šanuhu, poslije jela tj. zahvala na blagodati. O ovome se prenose vjerodostojni hadisi u Sahihu-Muslimu.
Prenosi Ebu Davud sa vjerodostojnim lancem da je Se'id ibn Ubade došao Poslaniku, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, sa hljebom i uljem, pa je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, jeo i rekao:
“Postači se kod vas iftarili, vašu hranu jeli čestiti i meleki na vas salavate donosili.”
Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, također, kaže:
“Ko nešto pojede od hrane i kaže: “El-hamdu lillāhillezī at'amenī hāzā ve rezekanī min gajri havlin minnī ve lā kuvvetin” (tj. Hvala Allahu Koji me je nahranio ovim i opskrbio me bez moga učešća u tome) bit će mu oprošteni prijašnji grijesi.”(Prenosi Et-Tirmizi)
6. Iskupljenje zajedničkog sastanka (sijela)
Od Ebu Hurejre, radijAllahu anhu, se prenosi da je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, rekao:
“Ko dođe na neko mjesto okupljanja, a bude prekomjerno pričao i ţamor poticao i prije nego što ustane kaže: “Subhānekellāhumme ve bi hamdike, ešhedu en lā ilāhe illā Ente estagfiruke ve etūbu ilejke” Allah će mu oprostiti i očisititi ga od tog govora na sijelu.” ( Prenosi Et-Tirmizi, hadis je hasen-sahih)
7. U ljutnji će se reći: “E'ūzu billāhi mineš-šejtānir-radžīm” i uzeti abdest
8. Kada se vide ljudi u iskušenju treba reći: “El-hamdu lillāhillezī āfāni mimmebtelāke bihī ve feddalenī alā kesīrin min men haleka tefdīla.” (Prenosi Tirmizi) (Hvala Allahu koji me sačuvao od ovoga čime je tebe iskušao i odlikovao me nad mnogim od stvorenja).
9. Kada ga nešto zadivi reći će: “Mā šāallāh, la kuvvete illā billāh” i spomenut će Allaha.
10. U nevolji će reći: “Innā lillāhi ve innā ilejhi rādži'ūn. Allāhumme edždžirnī fī musībetī ve ahlif lī hajren minhā.”(Prenosi Muslim) (Svi smo Allahovi i Njemu se vraćamo. Bože moj, nagradi me u nevolji mojoj i daj mi uz nju dobro).
11. U strahu i patnji će musliman reći: “Bismillah” pa će se šejtan smanjiti i bit će kao mušica. Ibn Kesir kaže: “Ovo je uticaj blagodati Bismille”. Lijepo je Bismillu reći prije ulaska u zahod, na početku abdesta, prilikom jela, klanja, a neki su rekli da je vadžib. Lijepo ju je reći prilikom bračnog spolnog odnosa.”
12. Zikr prije bračnog spolnog odnosa
Lijepo je reći Bismillu i proučiti dovu, jer se od Ibn Abbasa , radijAllahu ‘anhu, prenosi da je Vjerovjesnik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, rekao:
“Kada neko od vas priđe svojoj supruzi i kaže: “Bismillāh. Allāhumme džennibniš-šejtāne ve džennibiš-šejtāne mā rezaktenā” i bude određeno da dobiju dijete šejtan mu neće nikada nauditi.” (Mutefekun alejhi)
13. Zikr prije ulaska u zahod i poslije izlaska iz njega
U Sahihul-Buhariji i Muslimu se od Enesa, radijAllahu anhu, prenosi da je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, prije ulaska u zahod govorio:
“Allāhumme inni e'ūzu bike minel-hubusi vel-habāisi” a kada bi izlazio: “Gufrāneke.” (Prenosi Et-Tirmizi, sa isravnim lancem) U zahod se ulazi prvo lijevom nogom, a izlazi desnom i u njemu se neće ništa pričati (osim u prijekoj potrebi).
14. Dova u nesanici
Prenosi Et-Taberani od Zejda ibn Sabita, radijAllahu anhu, da je rekao:
“Uhvatila me noćna nesanica pa sam se požalio na to Poslaniku, sallAllahu alejhi ve sellem, a on mi reče: “Reci: Allāhumme garretin-nudžūmu ve hede'etil-ujūnu ve Ente Hajjun Kajjūmun. Jū Hajju, jā Kajjūmu enim ajni ve-hdi’ lejlī”, ove riječi sam rekao i nesanica je prestala.”
15. Zikr u brizi, tuzi i potištenosti
Prenosi Ahmed s vjerodostojnim lancem da je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, rekao:
“Ne snađe roba briga i tuga, a on kaže: Allāhumme innī abduke ve-bnu abdike, ve-bnu emetike. Nāsijeti bi jedike, mādin fijje hukmuke adlun fijje kadā'uke, es'eluke bi kulli-smin huve leke semmejte bihi nefseke ev enzeltehū fi kitābike ev allemtehū ehaden min halkike eviste'serte bihī fī ilmil-gajbi indeke en tedž'alel-Kur'āne rebī'a kalbī ve nūre sadrī ve dželā'e huznī ve zehābe hemmī ve gammī”, a da Allah neće otkloniti njegovu brigu i tugu i zamijeniti ih radošću. Et-Tirmizi o dovi u potištenosti prenosi: “Ja Hajju ja Kajjūmu bi rahmetike estegīsu.” El-Hakim, također, prenosi: “Hoćete li da vas obavijestim o nečemu kada čovjeka potištenost i dunjalučko iskušenje snađe, a on time Allaha zamoli, pa mu On potištenost otkloni! Zun-Nun (Junus, alejhi sellem) je dovio sljedećim riječima: “Lā ilāhe illā ente. Subhāneke innī kuntu minez-zālimīn.”
16. Zikr onoga kome je nanešena nepravda ili onoga ko je opsihren: “Hasbunallāhu ve ni'mel-vekīl.” Ovo će musliman govoriti sa namjerom činjenja dove i slamanja nepravde i otklanjanja sihra, jer je Ibrahim, alejhi sellam, izgovorio ove riječi kada je bio bačen u vatru, a Poslanik Muhammed, sallAllahu ‘alejhi ve sellem, kada su ga Kurejšije zlostavljale.
17. Dova kada vjernik vidi nešto što voli ili prezire
Kada vidi nešto što voli reći će: “Elhamdulillāhillezī bi ni'ametihī tetimmus-sālihātu”, a kada vidi nešto što ne voli reći će: “El-hamdu lillāhi alā kulli hālin.” (Prenosi El-Hakim)
18. Također, u Šerijatu su potvrđeni ostali zikrovi poput onoga prilikom grmljavine, padanja kiše, velikih vjetrova (bura), mlađaka, kao i dove prilikom slušanja glasova nekih životinja kao laveža pasa, rikanja magarca, pijetlova kukurikanja, što je sve potvrđeno u knjigama o zikrovima i vjerodostojno preneseno od Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve sellem.
Allah najbolje zna.
Iz knjige ‘Načela islamskog življenja’, str:447-451.
Autor: Abdurrahman b. Abdillkerim el-Ubejjid
